هر زنی با دیگری متفاوت است. این قضیه درمورد پریود آن‌ها هم صدق می‌کند. پریود بعضی از زنان بسیار منظم است. به طور میانگین اکثر زنان هر ۲۱ تا ۳۸ روز پریود می‌شوند. هر پریود هم از سه تا ده روز طول می‌کشد، اما پریود بعضی از خانم‌ها بی‌نظم است و فاصله پریودهایشان کمتر یا بیشتر است. اگر شما هم جزو این گروه هستید و نمی‌دانید دلیل بی‌نظمی پریودتان چیست، ما در ادامه علل این موضوع و شیوه درمان آن را بررسی می‌کنیم.
منظور از پریود نامنظم چیست؟
پریود درواقع بخشی از چرخه قاعدگی است که در طی آن زنان به مدت چند روز خونریزی از واژن را تجربه می‌کنند. شروع سیکل قاعدگی هم از اولین روز خونریزی محاسبه می‌شود که به این فرایند «تخمک‌گذاری» می‌گویند.
هم‌زمان با تخمک‌گذاری، هورمون‌ها رحم را برای بارداری آماده می‌کنند. در صورتی که بعد از تخمک‌گذاری تخمک بارور نشد، پوشش داخلی رحم شروع به ریزش از طریق واژن می‌کند. این اتفاق هر ماه تکرار می‌شود و به همین دلیل به آن پریود (Period) می‌گویند.
اکثر خانم‌ها هر ۲۸ روز پریود می‌شوند. اما این کاملا طبیعی است که فاصله پریودهای بعضی از خانم‌ها چند روز کمتر یا بیشتر باشد. یعنی از روز ۲۱ تا روز ۳۸ سیکل قاعدگی این فاصله متغیر است.
پریود معمولا بین ۳ تا ۷ روز متوسط ۵ روز طول می‌کشد. شدت خونریزی پریود معمولا در دو روز اول بیشتر است.
زمانی پریود نامنظم تلقی می‌شود که طول چرخه قاعدگی به طور ناگهانی و غیرمنتظره از نظم خود خارج شود. یعنی کمتر از ۲۱ و بیشتر از ۳۸ روز طول بکشد. یا اگر هر ماه زمان این چرخه متفاوت از ماه دیگر باشد، به آن پریود نامنظم می‌گوییم. پریود نامنظم همچنین می‌تواند شامل مواردی مثل خونریزی غیرطبیعی، لکه بینی بین دوره‌های پریود، خونریزی بعد از رابطه جنسی و خونریزی شدید در زمان پریود باشد.
چرا پریود نامنظم اتفاق می‌افتد؟
استروژن، پروژسترون و هورمون محرک فولیکول هورمون‌های اصلی تنظیم کننده چرخه قاعدگی هستند. اگر چیزی در نحوه افزایش و کاهش این هورمون‌ها در هر چرخه اختلال ایجاد کند، می‌تواند باعث پریود نامنظم شود. عوامل دیگری هم می‌توانند باعث بی‌نظمی پریود شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
-
تغییرات هورمونی طبیعی
بدن ما به‌خصوص در دوران بلوغ، با تغییرات زیادی مواجه می‌شود. ممکن است چندین سال طول بکشد تا هورمون‌هایی که دوره‌های پریود را تنظیم می‌کنند به یک الگوی قابل‌اعتماد دست پیدا کنند. در این زمان‌ها، پریود نامنظم دخترانی که تازه به بلوغ رسیدند طبیعی به نظر می‌آید. همچنین پریود نامنظم در دوران شیردهی و بعد از زایمان هم طبیعی است؛ چرا که مقداری طول می‌کشد تا هورمون‌ها به حالت عادی شروع به کار کنند.
-
شروع پیشگیری از بارداری
وقتی شما با روش‌های هورمونی بارداری را کنترل می‌کنید، درواقع تخمک‌گذاری را در بدنتان متوقف می‌کنید. پس پریودهایتان هم به روند طبیعی اتفاق نمی‌افتند و تحت تاثیر دارو هستند. در این مواقع چند حالت پیش می‌آید. بعضی از خانم‌ها با استفاده از داروهای هورمونی پریودشان قطع می‌شود. درحالی‌که بعضی دیگر دچار خونریزی می‌شوند و خونریزی آن‌ها قطع نمی‌شود. سایر روش‌های جلوگیری از بارداری هم مثل دستگاه هورمونی داخل رحمی (IUD) وقتی برای اولین‌بار استفاده شوند، تا مدتی پریود را نامنظم می‌کنند. اما با گذشت زمان بدن به حالت طبیعی خود برمی‌گردد.
-
توقف پیشگیری از بارداری
اگر شما به شکل ناگهانی کنترل بارداری را متوقف کنید، ممکن است پریودتان تا مدتی نامنظم شود. تا زمانی که چرخه قاعدگی دوباره به حالت عادی برگردد و مثل اول شروع به کار کند. معمولا بعد از قطع مصرف قرص‌های ضدبارداری ممکن است از دو تا چهار هفته بعد خونریزی یا لکه‌بینی داشته باشید که طبیعی است. حتی ممکن است سه ماه طول بکشد تا دوباره پریود شوید و چرخه قاعدگی‌تان به الگوی منظم خود برگردد. کسانی که قبل از شروع جلوگیری از بارداری پریود نامنظم داشتند، امکان دارد بعد از قطع آن هم چرخه نامنظمی داشته باشند.
-
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) وضعیتی است که در آن کیسه‌های کوچک پر از مایع که به نام کیست شناخته می‌شوند، در تخمدان‌ها ایجاد می‌شوند. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باعث افزایش سطح آندروژن می‌شود که می‌تواند از تخمک‌گذاری و قاعدگی فرد جلوگیری کند یا آن را به تاخیر بیندازد.
سایر علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک عبارت‌اند از:
- جوش صورت
- رشد بیش از حد مو
- مقاومت به انسولین
- افسردگی
- مشکل در بارداری
-
اختلالات اشتها
اختلال در خوردن و مواردی مثل بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی می‌توانند باعث پریود نامنظم شوند. علائم اختلال خوردن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- محدودیت شدید غذا یا کالری دریافتی
- حذف گروه‌های غذایی از رژیم غذایی، مانند کربوهیدرات‌ها
- روزه گرفتن و به دنبال آن پرخوری
- خوردن مقدار زیادی غذا در زمانی که گرسنه نیستید
-
اندومتریوز
اندومتریوز وضعیتی است که در آن سلول‌هایی که معمولاً در داخل رحم رشد می‌کنند، خارج از آن رشد کنند. این سلول‌ها پوشش داخلی رحم را تشکیل می‌دهند که با هر سیکل قاعدگی ضخیم می‌شود و ریزش می‌کند. هنگامی که سلول‌ها در جای دیگری رشد کنند، این ضخیم شدن و ریزش باعث ایجاد درد می‌شود.
علائم دیگر اندومتریوز عبارت‌اند از:
- پریود سنگین
- دفع لخته‌های خونی بزرگ
- خونریزی بین پریود
- مشکل در بارداری
- پریود شدن به فاصله دو هفته
آیا پریود نامنظم خطرناک است؟
پریودهای نامنظم همیشه نشانه‌ای از یک مشکل نیستند. اما گاهی اوقات که پریودتان به شکل ناگهانی نامنظم می‌شود، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا اگر مشکلی بود زودتر بتوانید آن را برطرف کنید، به‌خصوص اگر در دوران بلوغ یا شیردهی به سر می‌برید یا به دوران یائسگی نزدیک می‌شوید. در بیشتر مواقع هم با کم کردن میزان استرس، پریود نامنظم خودبه‌خود برطرف می‌شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر به طور ناگهانی متوجه شدید که الگوی چرخه قاعدگی‌تان تغییر کرده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک بعد از انجام معاینات لازم و تجویز آزمایش‌های بارداری، روند درمان شما را شروع می‌کند.
همچنین اگر هر یک از علائم زیر را داشتید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- سه یا چند دوره در سال پریودتان عقب می‌افتد.
- کمتر از هر ۲۱ روز یک‌بار پریود می‌شوید.
- بیشتر از هر ۳۸ روز پریود می‌شوید.
- در طول دوره قاعدگی شدیدتر از حد معمول خونریزی دارید.
- بیشتر از ۱۰ روز است که خونریزی دارید.
- در طول پریود بیش از حد معمول درد دارید.
روش‌های درمان پریود نامنظم
بی‌نظمی پریود در بیشتر مواقع نیازی به درمان ندارد و مسئله‌ای طبیعی به شمار می‌آید. مگر اینکه این بی‌نظمی باعث ایجاد مشکلات دیگر در سلامتی شما و اختلال در روزمره‌تان شود. برای درمان پریود نامنظم اول از همه باید به سراغ درمان هورمونی بروید. چون در اکثر مواقع این مشکل از اختلال در هورمون‌ها نشئت می‌گیرد. شایع‌ترین دلایلی که باعث بی‌نظمی در پریود می‌شوند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و کم‌کاری تیروئید هستند که برای درمان آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید.
در صورت مبتلا بودن به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک پزشک به شما قرص‌های دیگری را تجویز می‌کند. اگر هم تیروئید کم‌کار داشته باشید، داروهای مخصوص آن را دریافت می‌کنید. با مصرف این داروها پریود شما کم‌کم به نظم طبیعی خود برمی‌گردد.
نکات دیگری هم هستند که با رعایت آن‌ها می‌توانید پریودتان را به نظم طبیعی‌اش برگردانید. مثل:
-
تغییر روش جلوگیری از بارداری
اگر بیشتر از سه ماه است که از طریق قرص‌های هورمونی از بارداری جلوگیری می‌کنید، بهتر است با مراجعه به پزشک قرص‌ها را برای مدتی قطع کنید و روش‌های دیگر را هم امتحان کنید. همچنین روش‌های دیگری مثل آیودی گاهی در بی‌نظمی پریود نقش دارند.
-
تغییر سبک زندگی
بعضی از افراد با ورزش‌های افراطی و شدید باعث ایجاد تغییراتی در نظم پریودشان می‌شوند. اگر حس کردید به خاطر ورزش بیش از حد دچار بی‌نظمی پریود شدید، سعی کنید از شدت ورزشتان بکاهید تا دوره قاعدگی‌تان دوباره به نظم خود برگردد. مسائل دیگری هم مثل استرس زیاد و شیوه مدیریت استرس نقش مهمی در بی‌نظمی پریود دارند. برای حل این مشکل می‌توانید از یک پزشک مشاور کمک بگیرید.
-
رژیم غذایی سالم
گاهی اوقات بدن شما در برابر تغییر وزن ناگهانی واکنش نشان می‌دهد. یکی از این واکنش‌ها بی‌نظمی پریود است. افزایش وزن در روند تخمک‌گذاری تاثیر مستقیم دارد. به همین دلیل با پیروی از یک رژیم غذایی سالم می‌توانید تناسب اندامتان را حفظ کنید و پریود منظم‌تری داشته باشید.
-
هورمون‌درمانی
یکی از دلایل اصلی پریود نامنظم اختلال در بعضی از هورمون‌های بدن است. برای حل این مسئله پزشک اغلب قرص‌هایی تجویز می‌کند و برای خانم‌هایی که قصد باردار شدن دارند، از روش‌های درمانی هورمونی استفاده می‌شود.
-
عمل جراحی
گاهی اوقات وجود اسکار واژن، مشکلات داخلی رحم یا نقص مادرزادی در لوله‌های فالوپ باعث پریودهای نامنظم می‌شود. پزشکان اغلب برای حل این مشکل، مخصوصا اگر قصد بارداری داشته باشید جراحی را در اولویت قرار می‌دهد.
کلام پایانی
پریود نامنظم و تغییرات گاه‌به‌گاه در طول چرخه قاعدگی امری طبیعی است. دلایل اصلی بی‌نظمی پریود می‌تواند شامل استرس، تغییرات طبیعی هورمونی و شروع یا توقف کنترل بارداری باشد. مصرف بعضی از داروها هم می‌توانند در ایجاد بی‌نظمی در پریود نقش داشته باشند. اگر به شکل ناگهانی و غیرمنتظره متوجه شدید که چرخه پریودتان از نظم طبیعی خارج شده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا دلیل آن را متوجه شوید.
منابع
https://www.nhs.uk
https://www.webmd.com
https://www.medicalnewstoday.com
https://herlifeapp.com