انواع عفونت در زنان؛ علائم و روش‌های درمان

بسیاری از زنان در طول زندگی خود ممکن است با ناراحتی‌های ناشی از عفونت‌های واژنی یا عفونت‌های ادراری مواجه شوند. چند نوع عفونت در زنان شایع است که می‌توانند منجر به خارش، سوزش، ترشحات غیرمعمول و بوی ناخوشایند واژن شوند. در ادامه، ابتدا به بررسی سه نوع عفونت ادراری، واژنی و عفونت رحم که جزو بیماری‌های شایع در زنان هستند، می‌پردازیم تا علل و علائم آن‌ها را بشناسیم و سپس گزینه‌های درمانی و روش‌های پیشگیری از آنها را معرفی می‌کنیم.

انواع عفونت ادراری در زنان

عفونت‌ ادراری (UTI) در زنان به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:

۱. عفونت مثانه (سیستیت) و دلایل آن

این نوع عفونت در مثانه رخ می‌دهد و معمولاً با علائمی مانند تکرر ادرار، سوزش هنگام ادرار و درد در ناحیه لگن همراه است.

باکتری اشرشیا کُلی (E. coli)

این باکتری که به‌طور طبیعی در دستگاه گوارش وجود دارد، شایع‌ترین عامل عفونت مثانه است. نزدیکی مجرای ادرار به مقعد در زنان، امکان انتقال این باکتری به مثانه را افزایش می‌دهد.

فعالیت جنسی

رابطه جنسی می‌تواند خطر انتقال باکتری‌ها به مجرای ادرار و مثانه را افزایش دهد.

استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری

استفاده از دیافراگم یا مواد اسپرم‌کش ممکن است خطر ابتلا به عفونت مثانه را افزایش دهد.

۲. عفونت مجرای ادراری (اورتریت) و دلایل آن

این عفونت مجرای خروج ادرار از مثانه به خارج از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است باعث سوزش یا درد هنگام ادرار شود.

باکتری‌های دستگاه گوارش

ورود باکتری‌های روده‌ای به مجرای ادرار می‌تواند منجر به اورتریت شود.

عفونت‌های مقاربتی

باکتری‌هایی مانند گونوره‌آ و کلامیدیا که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند، می‌توانند باعث التهاب و عفونت مجرای ادراری شوند.

۳. عفونت کلیه‌ها (پیلونفریت) و دلایل آن

این نوع عفونت جدی‌تر است و کلیه‌ها را درگیر می‌کند. علائم آن می‌تواند شامل تب بالا، درد در پهلو یا کمر، تهوع و استفراغ باشد.

گسترش عفونت مثانه

باکتری‌های موجود در مثانه می‌توانند به سمت بالا حرکت کرده و کلیه‌ها را آلوده کنند.

انسداد در دستگاه ادراری

وجود موانعی مانند سنگ کلیه یا بزرگ شدن پروستات که جریان ادرار را مختل می‌کنند، می‌توانند منجر به عفونت کلیه شوند.

سیستم ایمنی ضعیف

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر عفونت‌های کلیوی هستند.

شایع‌ترین علائم عفونت ادراری در زنان

عفونت‌ ادراری در زنان با علائم متنوعی ظاهر می‌شود که شایع‌ترین آن عبارت‌اند از:

• نیاز مکرر و فوری به ادرار کردن
• سوزش یا درد هنگام ادرار
• تغییرات در رنگ و بوی ادرار
• درد در ناحیه لگن و شکم
• تب و لرز

درمان عفونت ادراری در زنان

عفونت‌های ادراری در زنان می‌توانند بخش‌های مختلف دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار دهند و بسته به محل عفونت، علائم و روش‌های درمانی متفاوتی دارند. چند روش درمان متداول را در این بخش معرفی می‌کنیم:

• نوشیدن مایعات فراوان
• استفاده از کیسه آب گرم
• اجتناب از مصرف الکل، کافئین و غذای تند
• استفاده از آنتی‌بیوتیک با تجویز پزشک

انواع عفونت واژن در زنان

عفونت واژن (واژینیت) در زنان ۳ نوع اصلی دارد که از انواع دیگر شایع‌تر است. در ادامه این عفونت‌های واژینال را همراه با علت و روش‌های درمان‌شان بررسی می‌کنیم.

۱. واژینوز باکتریایی (BV)

واژینوز باکتریایی زمانی رخ می‌دهد که تعادل باکتری‌های مفید و مضر در واژن به‌هم می‌خورد و باکتری‌های مضر رشد می‌کنند. این وضعیت می‌تواند منجر به ترشحات غیرمعمول و بوی ناخوشایند شود. علائم آن شامل ترشح خاکستری-سفید با بوی ماهی قوی است.

علل عفونت باکتریایی واژن

فعالیت جنسی، دوش واژینال و استفاده از محصولات معطر می‌توانند به تغییر تعادل باکتری‌ها و بروز BV کمک کنند.

علائم عفونت باکتریایی واژن

• ترشحات رقیق با رنگ‌های خاکستری، سفید یا سبز
• بوی «ماهی» ناخوشایند
• خارش و سوزش واژن

پیشگیری از عفونت باکتریایی واژن

• پرهیز از مصرف محصولات معطر
• استفاده از کاندوم در هنگام مقاربت
• محدود کردن تعداد شرکای جنسی

۲. عفونت‌ قارچی یا مخمری

عفونت قارچی یا مخمری که به آن عفونت پنیری واژن هم گفته می‌شود منجر به تحریک، ترشح و خارش در ناحیه واژن و وُلو می‌شود. این عفونت‌ به‌دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) رخ می‌دهد و تا ۷۵٪ از زنان در طول زندگی خود حداقل یک‌بار آن را تجربه می‌کنند.

علل عفونت‌های مخمری

هرچند این عفونت‌ها به عنوان عفونت‌های مقاربتی شناخته نمی‌شوند، اما شروع فعالیت جنسی می‌تواند خطر ابتلا به آن‌ها را افزایش دهد. همچنین، تغییرات هورمونی، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، دیابت کنترل‌نشده و استفاده از برخی روش‌های پیشگیری از بارداری می‌توانند به بروز این عفونت‌ها کمک کنند.

علائم عفونت‌های مخمری

• خارش و تحریک در ناحیه واژن و ولو
• سوزش هنگام مقاربت یا ادرار
• قرمزی و تورم ولو
• ترشحات سفید و ضخیم بدون بو که شبیه به پنیر کاتیج هستند

کاهش خطر عفونت‌های مخمری

• پوشیدن لباس زیر نخی و اجتناب از لباس‌های تنگ
• پرهیز از دوش واژینال و استفاده از محصولات معطر
• عدم استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری
• خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی و اجتناب از ماندن در لباس‌های مرطوب

۳. تریکومونیازیس

تریکومونیازیس یک عفونت مقاربتی است که توسط انگل تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود. این انگل می‌تواند نواحی مختلف دستگاه تناسلی را آلوده کند.

علائم تریکومونیازیس

• ترشحات زرد-سبز با بوی ناخوشایند
• خارش و سوزش در ناحیه تناسلی
• درد هنگام مقاربت یا ادرار

پیشگیری و درمان تریکومونیازیس

استفاده از کاندوم در هنگام مقاربت
درمان با آنتی‌بیوتیک‌های تجویزی
درمان هم‌زمان شرکای جنسی

۴. کلامیدیا

یک عفونت مقاربتی شایع که می‌تواند علائمی مانند ترشح غیرطبیعی و سوزش را ایجاد کند.

۵. عفونت واژن ویروسی

التهاب ناشی از ویروس‌هایی مانند هرپس سیمپلکس یا ویروس پاپیلومای انسانی که می‌توانند زخم‌ها یا زگیل‌های دردناک ایجاد کنند.

۶. واژینیت غیرعفونی

ناشی از واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت به مواد شیمیایی موجود در صابون‌ها، دوش‌ها و محصولات بهداشتی دیگر است.

۷. آتروفی واژن

با کاهش سطح استروژن، به ویژه پس از یائسگی، واژن ممکن است خشک و حساس شود که می‌تواند منجر به آتروفی واژن شود.

علل عفونت واژنی (واژینیت)

واژینیت علل مختلفی دارد اما بعضی عوامل هستند که خطر ابتلا به عفونت واژن را افزایش می‌دهد که در تصویر می‌توانید آنها را مشاهده کنید:

• مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها
• قرص‌های ضدبارداری و برخی استروئیدها
• داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن
• عفونت‌های مقاربتی (STIs)
• مواد شیمیایی حساسیت‌زا
• دیابت کنترل نشده
• نوسانات هورمونی در دوران بارداری و یائسگی

تشخیص و درمان عفونت واژن در خانه

برای تشخیص نوع واژینیت، پزشک تاریخچه پزشکی شما را بررسی کرده و آزمایش‌هایی مانند معاینه فیزیکی، اندازه‌گیری pH واژن و کشت ترشحات را انجام می‌دهد.

بر اساس علت، درمان ممکن است شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدقارچ، کرم‌های استروژنی یا تغییر در محصولات بهداشتی مورد استفاده باشد.

درمان خانگی عفونت واژن

ابتدا لازم است بدانید که درمان‌های خانگی می‌توانند در تسکین علائم بیماری مؤثر باشند اما در صورت تشدید علائم یا عدم بهبود، حتما به پزشک مراجعه کنید.

تزریق یا استفاده از داروهای گیاهی داخل واژن مانند عسل، زاج، زردچوبه، سیر، پیاز، گیاه ماریانا، پشم و… به منظور درمان عفونت‌های واژن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. این کار ممکن است باعث ایجاد زخم یا حساسیت‌های شدید واژینال شده و عوارضی ایجاد کند که درمان آن‌ها مدت‌ها طول بکشد.

ماست پروبیوتیک

مصرف ماست حاوی پروبیوتیک می‌تواند به بازگرداندن تعادل باکتری‌های مفید در واژن کمک کند. علاوه بر مصرف خوراکی، می‌توانید تامپونی را به ماست آغشته کرده و به مدت چند ساعت در واژن قرار دهید.

سرکه سیب

سرکه سیب دارای خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی است. افزودن نصف فنجان سرکه سیب به وان آب گرم و نشستن در آن به مدت ۲۰ دقیقه می‌تواند در کاهش علائم مؤثر باشد.

سیر

سیر به دلیل خواص آنتی‌بیوتیکی طبیعی خود می‌تواند در مقابله با عفونت‌های قارچی مفید باشد. می‌توانید سیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید یا با مشاوره پزشک از مکمل‌های سیر استفاده نمایید.

ویتامین C

اضافه کردن ویتامین سی به رژیم غذایی، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود و می‌تواند در مقابله با عفونت‌های واژن مؤثر باشد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین C مانند پرتقال، توت‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای و کلم بروکلی می‌تواند به بهبود علائم واژینیت کمک کند.

درمان عفونت واژن در خانه با نمک

استفاده از آب نمک برای تسکین علائم عفونت واژن یک روش قدیمی است. نمک به تعادل pH واژن کمک کرده و می‌تواند خارش و سوزش را کاهش دهد. برای استفاده از این روش:

مقداری نمک را در وان آب گرم حل کرده و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در آن بنشینید. این کار می‌تواند به تسکین خارش و سوزش کمک کند.

نکات مهم

مقدار نمک: در استفاده از نمک دقت کنید؛ مقدار زیاد نمک می‌تواند باعث تحریک یا خشکی واژن شود.

دما: از آب گرم (نه داغ) استفاده کنید تا از سوختگی یا تحریک جلوگیری شود.

چطور از عفونت واژن پیشگیری کنیم؟

رعایت بهداشت شخصی: شستشوی ملایم نواحی خارجی با آب و صابون‌های بدون عطر توصیه می‌شود.

پرهیز از دوش واژینال: دوش واژینال می‌تواند تعادل میکروبی را مختل کرده و خطر عفونت را افزایش دهد.

انتخاب لباس زیر مناسب: پوشیدن لباس‌های زیر نخی و اجتناب از لباس‌های تنگ و مرطوب می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.

استفاده از کاندوم: استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی می‌تواند به پیشگیری از عفونت‌های مقاربتی کمک کند.

در صورت تجربه علائمی مانند خارش، سوزش، ترشحات غیرطبیعی یا خونریزی، حتما با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا تشخیص و درمان مناسب برای شما تجویز شود.

نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی نقش مهمی در پیشگیری از عفونت‌های ادراری دارد. مصرف مایعات فراوان به شست‌وشوی باکتری‌ها از دستگاه ادراری کمک می‌کند و خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری را کاهش می‌دهد.

مدت زمان بهبود عفونت واژنی

عفونت‌های قارچی: با مصرف داروهای ضد قارچ با تجویز پزشک، علائم معمولاً در عرض ۲ تا ۷ روز بهبود می‌یابند. در موارد شدیدتر، ممکن است درمان تا دو هفته طول بکشد.

واژینوز باکتریایی: درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد.

واژینیت‌های مزمن یا مکرر: در برخی موارد، ممکن است درمان طولانی‌تری نیاز باشد که می‌تواند تا ۳ تا ۶ ماه طول بکشد.

عفونت رحم چیست؟

عفونت رحم که به آن آندومتریت نیز گفته می‌شود، به التهاب و عفونت لایه داخلی رحم (آندومتر) اطلاق می‌گردد. این عفونت می‌تواند به‌دلیل ورود باکتری‌ها یا قارچ‌ها به رحم رخ دهد و در صورت عدم درمان، ممکن است به مشکلات جدی‌تری منجر شود.

انواع اصلی عفونت‌های رحم عبارت‌اند از:

۱. اندومتریت حاد

این نوع عفونت معمولاً پس از زایمان، سقط جنین یا استفاده از ابزارهای جلوگیری از بارداری (IUD) رخ می‌دهد و با علائمی مانند تب، درد شکمی و ترشحات غیرطبیعی همراه است.

۲. اندومتریت مزمن

این حالت به التهاب مزمن لایه داخلی رحم اشاره دارد که ممکن است بدون علائم مشخص باشد یا با خونریزی غیرطبیعی رحم و درد لگنی همراه باشد. اندومتریت مزمن می‌تواند روی باروری تأثیر بگذارد.

۳. بیماری التهابی لگن (PID)

این بیماری عفونتی است که از واژن و دهانه رحم به رحم، لوله‌های فالوپ و سایر قسمت‌های دستگاه تناسلی فوقانی گسترش می‌یابد. PID معمولاً به‌دلیل عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و گونوره ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به درد لگنی، تب و مشکلات باروری شود.

از کجا بفهمیم عفونت رحم داریم؟

برای تشخیص عفونت رحم، به علائم زیر توجه کنید:

• درد در ناحیه لگن: احساس درد یا ناراحتی در قسمت پایین شکم یا لگن.
• خونریزی غیرطبیعی واژن: لکه‌بینی یا خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا پس از رابطه جنسی.
• ترشحات غیرطبیعی واژن: ترشحاتی با بوی نامطبوع، رنگ غیرمعمول یا افزایش حجم.
• تب و لرز: افزایش دمای بدن همراه با لرز.
• احساس ناخوشی عمومی: احساس خستگی، ضعف یا کسالت.
• یبوست یا ناراحتی هنگام دفع: مشکلات گوارشی مانند یبوست یا درد هنگام دفع.

این علائم می‌تواند علائم عفونت رحم در پریود هم باشد. در صورت تجربه یک یا چند مورد از آنها، حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا با انجام معاینات و آزمایش‌های لازم، تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.

کلام پایانی

در این مقاله، به بررسی انواع عفونت‌های شایع در زنان، نحوه تشخیص و روش‌های درمان هریک را مورد بررسی قرار دادیم. شناخت علائم و نشانه‌های هر نوع عفونت، انتخاب روش‌های پیشگیری مناسب و مراجعه به‌موقع به پزشک، از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به حفظ سلامت زنان کمک کنند. امید است با افزایش آگاهی و توجه به بهداشت فردی و جنسی، شاهد کاهش میزان بروز این عفونت‌ها باشیم.

سوالات متداول عفونت‌های زنان

برای عفونت رحم چه بخوریم؟

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌های A، B12، C، D، E و مواد معدنی مانند روی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب رحم کمک کند. همچنین، غذاهای ضدالتهابی مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، ماهی‌های چرب، روغن زیتون، آجیل و دانه‌ها مفید هستند.

درمان خانگی عفونت قارچی واژن چیست؟

برای درمان عفونت قارچی واژن پزشک ممکن است پمادهای واژینال یا موضعیِ ضد قارچ تجویز کند اما در درمان خانگی عفونت قارچی بهتر است مصرف ویتامین c را افزایش دهید یا از آب‌نمک، سرکه سیب، ماست پروبیوتیک و سیر که در این مقاله نحوه استفاده از آنها توضیح داده شده، استفاده کنید.

آیا عفونت ادراری در زنان می‌تواند باعث خونریزی شود؟

عفونت ادراری می‌تواند منجر به خونریزی یا لکه‌بینی خفیف شود. عفونت‌های مکرر یا شدید ممکن است باعث ایجاد زخم‌هایی در بافت واژن شوند که منجر به خونریزی می‌شود.

آیا عفونت واژنی در زنان به خودی خود بهبود می‌یابد؟

موارد خفیف‌تر واژینیت ممکن است بدون درمان خاصی و با مصرف مایعات زیاد بهبود پیدا کند. با این‌حال، توصیه می‌شود همیشه با پزشک خود مشورت کنید تا علت دقیق عفونت‌های واژنی مشخص شده و از خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی جلوگیری شود.

منابع: my.clevelandclinic.org، mayoclinic.org