چرا و چه زمانی پزشک کولپوسکوپی را تجویز می‌کند؟

کد نظام پزشکی ۸۵۸۰۸

پزشک تاییدکننده: دکتر مریم الماسی

جراح و متخصص زنان، لاپاراسکوپی، هیستروسکوپی و عضو انجمن علمی جراحی‌های کم‌تهاجمی زنان

کد نظام پزشکی: ۸۵۸۰۸

کولپوسکوپی (Colposcopy) یک روش تشخیص است که پس از مشاهده نتایج غیرعادی در پاپ اسمیر یا تست HPV توسط پزشک توصیه می‌شود. هرچند که تجویز کولپوسکوپی معمولا باعث اضطراب افراد است اما نتایج آن در انتخاب روند درمان تاثیر زیادی دارد.

کولپوسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

کولپوسکوپ نام ابزاری (با نور روشن و بزرگنمایی تا ۱۰-۱۸ برابر) است که پزشک با استفاده از آن دهانه رحم، واژن و ولوا را بررسی می‌کند تا از تغییرات پیش‌سرطانی یا سرطان مطلع شود.

برای انجام آزمایش کولپوسکوپی بیمار روی تخت دراز می‌کشد و پاها در وضعیتی شبیه‌ به معاینه لگنی در پایه‌های مخصوص قرار می‌گیرند. پزشک وسیله‌ای شبیه به یک گیره به نام اسپکولوم را برای باز نگه داشتن واژن استفاده می‌کند.

مخاط آن ناحیه با وسیله‌ای شبیه به گاز استریل پاک شده و ممکن است محلول سرکه (اسید استیک ۵%) برای برجسته کردن نواحی مشکوک اعمال شود که در آن‌صورت فرد احساس سوزش می‌کند.

پس از انجام فرایندآماده‌سازی؛ کولپوسکوپ با فاصله قرار می‌گیرد و در‌صورت لزوم با یک ابزار تیز، بیوپسی (نمونه‌برداری) انجام می‌شود.

کولپوسکوپی برای چه چیزهایی انجام می‌شود؟

علاوه‌بر نتایج غیرطبیعی پاپ‌اسمیر یا آزمایش HPV که پیش‌تر گفته شد، در موارد زیر نیز پزشک ممکن است تست کولپوسکوپی را امتحان کند:

• خونریزی پس از رابطه
• خونریزی پس از یائسگی
• ترشحات غیرعادی
• HPV پرخطر
• ظاهر مشکوک دهانه رحم
• زگیل‌های تناسلی
• التهاب دهانه رحم (سرویسیت)
• تغییرات پیش‌سرطانی
• پولیپ‌های غیرسرطانی
• سرطان دهانه رحم، واژن یا ولوا

برای آشنایی کامل با انواع ویروس HPV، راه‌های درمان و جلوگیری از آن که یکی از دلایل اصلی تجویز کولپوسکوپی  است، مروری بر مقاله زیر داشته باشید.

مقاله مرتبط:

ویروس HPV چیست؟ چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود؟

HPV جزو رایج‌ترین ویروس‌های انتقالی از راه ارتباط جنسی است که همیشه منجر به مشکل حاد نمی‌شود اما بع ... مطالعه

فرق پاپ اسمیر و کولپوسکوپی چیست؟

پاپ اسمیر یک نوع تست غربالگری ساده است که در آن سلول‌های دهانه رحم را جمع‌آوری می‌کنند و به‌نوعی پیش نیاز کولپوسکوپی رحم به‌شمار می‌رود. اما خود کولپوسکوپی یک روش تشخیصی پیشرفته‌تر است که معمولا ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. در طول این آزمایش پزشک با ابزار مخصوص بزرگنمایی به بررسی دقیق‌تر و حتی نمونه‌برداری از ناحیه مدنظر می‌پردازد.

آزمایش کولپوسکوپی در تشخیص بیماری‌های زیادی مثل سرطان دهانه رحم نقش دارد.

آیا کولپوسکوپی درد دارد؟

احساس درد در انجام کولپوسکوپی فرد به فرد متفاوت است. اما به‌طور کلی فشار حاصل از اسپکولوم و سوزش خفیفی که گاهی محلول سرکه ایجاد می‌کند را همه افراد احساس می‌کنند.

در کولپوسکوپی زگیل تناسلی و موارد مشابه که معمولا نمونه‌برداری یا بیوپسی انجام می‌شود، فرد ممکن است دردی نیشگون‌مانند احساس کند.

توصیه می‌کنیم پیش از انجام این تست درباره مدیریت درد با پزشک‌تان صحبت کنید؛ ممکن است مسکن‌های خوراکی یا بی‌حس‌کننده‌های موضعی را پیشنهاد کند.

بهترین زمان برای انجام کولپوسکوپی

بهترین زمان انجام آزمایش کولپوسکوپی پیش یا پس از پریود است، زیرا خونریزی این دوران دید پزشک را با مشکل مواجه می‌کند. ۲۴-۴۸ ساعت قبل از آن نباید رابطه جنسی داشته باشید و از تامپون یا داروهای واژنی نیز اجتناب کنید.

پزشک ممکن است برای زنان یائسه استروژن واژنی را تجویز کند تا دیدش هنگام کولپوسکوپی بهبود یابد. همچنین در دوران بارداری کولپوسکوپی مانعی ندارد و معمولا به آمادگی قبلی نیازی نیست.

تفسیر جواب کولپوسکوپی

خواندن جواب کولپوسکوپی توسط پزشک متخصص انجام می‌شود و معمولا جواب‌ها را در دو دسته نرمال یا غیرنرمال تقسیم‌ می‌کنند. جواب‌های نرمال یعنی نیاز به درمان خاصی ندارند اما همچنان غربالگری ممکن است لازم باشد.

در‌صورت وجود سلول‌های پیش‌سرطانی یا نادر سرطان با نوع غیرنرمال مواجه هستیم که معمولا پس از کولپوسکوپی دهانه رحم دیده می‌شوند.

تفسیر آزمایش‌ها با استفاده از نام‌گذاری IFCPC و سیستم امتیاز Swede انجام می‌شود:

امتیاز ≥۵: نشان‌دهنده بیوپسی

امتیاز ≥۸: برای CIN2+

مراقبت‌‌های بعد از انجام کولپوسکوپی

در صورتی‌که بیوپسی انجام نشده باشد؛ می‌توانید به فعالیت‌های عادی روزمره خود برسید. در این شرایط لکه‌بینی خفیف برای ۱ تا ۲ روز طبیعی است.

اگر بیوپسی انجام شده باشد؛ تجربه درد واژنی برای ۱ تا ۲ روز و خونریزی خفیف یا ترشحات تیره تا چند روز، نگران‌کننده نیست. در این حالت از نوار بهداشتی استفاده کنید و تا یک هفته رابطه جنسی نداشته باشید.

اما اگر علائم نگران‌کننده‌ای مانند خونریزی شدید، تب، لرز یا درد شدید شکمی را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

کلام پایانی

کولپوسکوپی یک روش تشخیص با جزئیات برای مواقعی است که پزشک مورد مشکوکی را در ناحیه واژن، دهانه رحم و ولوا شناسایی می‌کند. در این حالت با استفاده از این ابزار بزرگنمایی شروع به بررسی دقیق آن محل کرده و در صورت لزوم بیوپسی (نمونه‌برداری) را انجام می‌دهد.

این روش معمولا درد شدیدی به‌دنبال ندارد اما نمونه‌برداری با احساس نیشگون‌مانندی همراه است. در طول کولپوسکوپی استرس نداشته باشید و با متخصص همکاری کنید تا نتیجه دقیقی به‌دست آید.

سوالات متداول کولپوسکوپی

جواب آزمایش کولپوسکوپی چند روز طول می‌کشد؟

اگر کولپوسکوپی همراه با بیوپسی باشد، معمولاً بین ۲ تا ۱۰ روز نتایج آن آماده می‌شود. از پزشک درباره مدت زمان انتظار و چگونگی اطلاع‌رسانی، بپرسید.

هزینه کولپوسکوپی چقدر است؟

هزینه ممکن است بسته به مکان، بیمه و نوع مرکز درمانی متفاوت باشد.

کولپوسکوپی توسط چه پزشکی انجام می‌شود؟

معمولا توسط پزشک زنان، در مطب شخصی یا در کلینیک با حضور یک دستیار انجام می‌شود.

منابع: mayoclinic، clevelandclinic، ncbi.nlm.nih