شاید شما هم روزهایی را تجربه کرده باشید که کوچک‌ترین مساله‌ای موجب ناراحتی یا خشم شما شود و با شنیدن ساده‌ترین حرف‌ها، گریه کنید. ممکن است در همین روزها دچار سردرد، خستگی، درد مفاصل و افسردگی شوید و از حساسیت بیش از حد در ارتباطات روزمره با مشکلاتی مواجه شوید. اگر این حالت‌ها در روزهای آخر سیکل قاعدگی و درست قبل از پریود اتفاق می‌افتد، شما هم مثل 48% از زن‌های جهان، دچار PMS شده‌اید. حالا که متوجه شده‌اید تمام حالت‌های غیرعادی قبل از روزهای پریود، نوعی اختلال رایج بین زنان است که به آن PMS می‌گویند، ممکن است سوالاتی برای شما پیش بیاید.
PMS چیست؟
سندروم پیش از قاعدگی چه علائمی دارد؟
راه‌های درمان PMS آن چیست؟
پاسخ تمام این سوالات را می‌توانید با خواندن این مقاله به دست آورید.
PMS چیست؟
به علائم و حالت‌هایی که چند روز قبل از پریود تجربه می‌کنیم (PMS Premenstrual Syndrome) یا «سندرم پیش از قاعدگی» گفته می‌شود که مجموعه‌ای از علائم جسمی و روانی است.
تغییرات هورمونی به خصوص نوسانات «پروژسترون» و «استروژن» طی یک یا دو هفته قبل از پریود، می‌توانند باعث بروز PMS شوند. به عنوان مثال کاهش استروژن روی سروتونین تاثیر می‌گذارد. سروتونین یک ماده شیمیایی است که مسئولیت تنظیم خلق‌وخو، اشتها و خواب را بر عهده دارد. به همین دلیل تغییرات این ماده در بدن باعث به هم خوردن نظم معمول بدن و افسردگی، بی‌خوابی یا خواب زیاد، پرخوری یا بی‌اشتهایی و… می‌شود.
علائم سندرم پیش از قاعدگی
ممکن است علائم پی ام اس در افراد، متفاوت باشد اما تعدادی از آنها شایع‌تر است و بیشتر زنانی که سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند با این علائم آشنا هستند.
علائم جسمی PMS:
- تغییر در اندازه سینه‌ها و متورم شدن آنها
- درد و گرفتگی مفاصل یا ماهیچه‌ها
- یبوست یا اسهال
- نفخ
- افزایش وزن به دلیل احتباس آب
- خستگی
- سردرد
- بروز جوش و آکنه روی صورت یا بدن
- تغییر در اشتها یا هوس‌های غذایی
- حساسیت به نور یا سروصدا
نشانه‌های روحی و روانی PMS:
- احساس ناخوشی
- تمایل به گریه‌ی بی‌دلیل
- تحریک‌پذیری یا عصبانیت
- افسردگی
- افزایش اضطراب
- نوسانات خلقی
- مشکلات خواب مانند بی‌خوابی
- عدم تمرکز
- کاهش میل جنسی
چطور علائم PMS را از بیماریهای دیگر تشخیص دهیم؟
ممکن است احساس درد و گرفتگی عضلانی یا حال بد روحی را تجربه کنیم، اما ندانیم این‌ها علائم PMS است یا اینکه بیمار شده‌ایم. بهتر است شرایط زیر را در نظر بگیریم و البته مراقب تقویم روزانه پریودمان هم باشیم:
- چند روز تا شروع پریودمان مانده است؟
- دو تا سه روز بعد از شروع پریود علائم از بین بروند.
آیا نشانه‌های PMS بین همه‌ی زنان مشترک است؟
ممکن است هر کدام از ما بسته به شرایط جسمی‌مان نشانه‌های متفاوتی را تجربه کنیم، پس هر زنی همه‌ی علائم را تجربه نمی‌کند. بعضی ممکن است علائم روحی و برخی دیگر علائم جسمی و یا تلفیقی از هر دو را تجربه کنند.
اما با اطمینان می‌توان گفت که بیشتر از ۹۰ درصد خانم‌ها PMS را تجربه می‌کنند.
این نشانه‌ها در بدن هر فردی با شدت و ضعف متفاوتی همراه است.
PMS همیشه یکسان نیست
هر کدام از ما احتمالاً در طول دوره‌های مختلف پریود، علائم متفاوتی را تجربه کنیم. به این معنی که ممکن است قبل از این سردرد ناشی از پریود را تجربه نکرده باشیم، اما ممکن است با نزدیک شدن به پریود در سیکل جدید، سردرد به سراغ‌مان بیاید، دلیل این تجربه متفاوت، تغییراتی است که بدن به مرور زمان دچارش می‌شود.
همچنین با گذشت زمان این امکان وجود دارد که علائم شدیدتر یا خفیف‌تر شوند.
مدیریت علائم سندرم پیش از قاعدگی
برای مدیریت علائم سندرم پیش از قاعدگی یا پی ام اس، قبل از هر چیز روش‌های محافظه‌کارانه و خانگی را امتحان کنید. اگر این روش‌ها برای شما موثر نبود، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید و به هیچ وجه، خودسرانه دارو مصرف نکنید.
راهکارهای طبیعی و محافظه‌کارانه برای مدیریت PMS
بعضی از راهکارها در هر شرایطی به بهبود خلق و خو و سلامت ما کمک می‌کنند و برای بسیاری از زن‌ها در سندروم پیش از قاعدگی هم موثر است. ورزش، تغذیه مناسب و استفاده از مکمل‌های ویتامینی جز همین راهکارها هستند.
ورزش
به طور کلی ورزش مشکلاتی مانند استرس، افسردگی و اضطراب را کم کرده و اگر به صورت منظم صورت گیرد دردهای عضلانی را کم می‌کند. در دوران PMS هم انجام ورزش‌هایی مثل یوگا و پیاده‌روی بسیار موثر هستند و ذهن را آرام می‌کنند.
تغذیه مناسب
- تعداد وعده‌های غذایی را بیشتر کنید و هر وعده میزان کم‌تری نسبت به قبل غذا بخورید.
- مصرف نمک را محدود کنید تا کم‌تر دچار نفخ شوید.
- از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.
- میوه، سبزیجات و غلات کامل را فراموش نکنید.
خواب کافی
ممکن است در دوران PMS بیشتر از همیشه احساس خستگی کنید، به همین خاطر برای داشتن انرژی کافی جهت انجام کارهای روزانه بهتر است بین 7 تا 8 ساعت در شبانه‌روز بخوابید.
کلسیم و منیزیم
قبل از شروع مصرف هرگونه رژیم غذایی خاص با پزشک خود مشورت کنید اما در نظر داشته باشید که غذاهای سرشار از کلسیم و منیزیم موجب کاهش علائم PMS می‌شود، منیزیم روی سیستم عصبی بدن تاثیر می‌گذارد و با کنترل ترشح کورتیزول (هورمون استرس) موجب کاهش اضطراب و علائم افسردگی می‌گردد. همچنین کلسیم با تنظیم هیدرولیت‌های بدن موجب کاهش نفخ، کمبود آب و عواقب ناشی از آن می‌شود. مواد غذایی مانند سبزیجات برگ سبز، موز، دانه‌ها و آجیل از این دسته هستند. از طرفی ویتامین B6 و E هم برای درمان علائم پی ام اس مفیدند.
درمان‌های دارویی
برخی از زنان برای درمان و بهبود علائم سندروم پیش از قاعدگی، داروهایی استفاده می‌کنند که هر کدام ممکن است عوارض خاص خود را به همراه دارد. به همین دلیل برای مصرف هرگونه دارو حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
رابطه بین یائسگی و PMS
بعضی از خانم‌ها با نزدیک شدن به دوره یائسگی علائم شدیدتری را تجربه می‌کنند. این اتفاق برای خانم‌هایی می‌افتد که نسبت به تغییرات هورمونی حساس هستند؛ چون با نزدیک شدن به این دوره، سطح هورمون‌ها به شکل غیرقابل پیش‌بینی کم و زیاد می‌شود.
به محض ورود به دوره یائسگی، PMS هم متوقف می‌شود.
اختلال دیسفوریک را جدی بگیریم
«اختلال دیسفوریک» به حالت شدیدتری از PMS گفته می‌شود، اما یک تفاوت بزرگ وجود دارد. در PMS ما علائم جسمی، روحی یا ترکیبی از هر دو را تجربه می‌کنیم اما در اختلال دیسفوریک، فرد فقط با یک حالت و تغییر روحی شدید مواجه می‌شود که از این قرار است:
- احساس ناراحتی و ناامیدی
- اضطراب و تنش
- تغییرات خلقی شدید
- خشم و عصبانیت
این احتمال وجود دارد که افرادی با زمینه اضطراب یا افسردگی دچار اختلال دیسفوریک شوند که این علائم مثل PMS است و با شروع پریود از بین می‌روند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
PMS واکنش طبیعی بدن در مقابل تغییرات است، اما گاهی این علائم باعث اختلال در روند طبیعی زندگی می‌شود و مجبور به تحمل درد و حال بد می‌شویم. اگر نتوانیم سندرم پیش از قاعدگی را با تغییر در شیوه زندگی مدیریت کنیم، پس وقت مراجعه به پزشک فرا رسیده است.
چند مورد استثنایی
- تشخیص PMS برای فردی که دوره‌های نامنظم پریود دارد، سخت می‌شود. به همین دلیل مراجعه به پزشک و آگاهی و شناخت نسبت به وضعیت بدن می‌تواند بعد از مدتی تشخیص را راحت‌تر کند.
- برخی از بیماریهای موثر بر سیستم تولیدمثل، مانند «اندومتریوز» و «سندرم تخمدان پلی‌کیستیک» می‌توانند باعث ایجاد PMS شدید شوند. یک پزشک می‌تواند به معالجه این بیماری‌ها کمک کند و از شدت و علائم بکاهد.
- بعضی اوقات، مصرف داروهای پیشگیری از بارداری می‌تواند علائمی مانند PMS ایجاد کند. دلیل این امر افزایش یا کاهش سطح هورمون‌ها توسط این داروهاست.
سخن آخر
اگر در هر دوره در سیکل قاعدگی و به صورت مکرر علائم ناخوشایند PMS را تجربه می‌کنید و روش‌های خانگی و طبیعی، کمکی به بهبود این نشانه‌ها نمی‌کند حتما برای مصرف داروهای درمانی به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. برای تشخیص درست‌تر علائم سندروم پیش از قاعدگی، بهتر است علائمی را که در این مقاله به آن اشاره کردیم، مطالعه کنید و هر ماه، مواردی را که تجربه می‌کنید در تقویم پریود یا اپلیکیشن‌های پایش پریود وارد کنید. به این ترتیب الگوی خاصی از علائم را که دچار آن می‌شوید شناسایی کرده و می‌توانید برای درمان آن بهتر و دقیق‌تر عمل کنید.