خارش واژن یکی از مشکلات شایع در میان زنان است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این مشکل در سنین مختلف اتفاق می‌افتد و منجر به ناراحتی‌های جسمی…
ادامه مطلب >
HPV جزو رایج‌ترین ویروس‌های انتقالی از راه ارتباط جنسی است که همیشه منجر به مشکل حاد نمی‌شود اما بعضی از انواع آن می‌تواند بدون هیچ علائمی در بدن باقی بماند و به‌مرور زمان باعث بروز زگیل تناسلی یا انواع سرطان در زنان و مردان شود. عدم آگاهی درباره راه‌های انتقال این ویروس و روشهای پیشگیری از آن، می‌تواند سلامتی شما را به‌طور جدی تهدید کند. این مقاله اطلاعات حیاتی و بسیار مهمی درباره اچپیوی، علائم و روشهای درمان آن در اختیار شما قرار می‌دهد.
ویروس HPV چیست؟
ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV (Human Papillomavirus) نوعی عفونت ویروسی است که باعث رشد زگیل‌های تناسلی و پوستی شده و به‌عنوان یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقل‌شونده از طریق تماس جنسی شناخته می‌شود. واکسن گارداسیل می‌تواند از بروز گونه‌هایی که منجر به زگیل یا سرطان دهانه رحم می‌شوند، جلوگیری کند.
بیش از ۱۰۰ نوع ویروس HPV مختلف وجود دارد که بسیاری از آنها کم‌خطر شناخته شده‌اند و به سرطان منجر نمی‌شوند، اما نوع پرخطرِ اچپیوی با سرطان دهانه رحم و سرطان‌های دیگری مانند سرطان مقعد، آلت تناسلی، واژن و بخش عقبی گلو (سرطان دهانی-حلقی) ارتباط دارد.
چند نوع ویروس HPV وجود دارد؟
به‌طورکلی ویروس‌های اچ پی وی شناسایی شده به دو دسته اصلی پرخطر و کم‌خطر تقسیم می‌شوند که در ادامه بعضی از گونه‌های هر دسته را معرفی می‌کنیم:
HPV کم‌خطر
این نوع اچپیوی بیشتر باعث بروز زگیل‌های تناسلی و پوستی می‌شوند و خطرات خیلی جدی برای سلامتی ندارند. نوع ۶ و ۱۱ ویروس، از این دسته هستند که درصد بالایی از زگیل‌های تناسلی از طریق آنها ایجاد می‌شود.
HPV پرخطر
برخی از انواع اچپیوی می‌توانند باعث تغییرات سلولی و در نهایت منجر به سرطان شوند. از مهمترین انواع پرخطر می‌توان به نوع ۱۶ و ۱۸ اشاره کرد که عامل اصلی بروز سرطان دهانه رحم و برخی دیگر از سرطان‌ها مانند واژن، مقعد، آلت تناسلی، زگیل‌های ناحیه گلو و دهان هستند.
علائم HPV در زنان و مردان چیست؟
در بیشتر موارد، سیستم ایمنی بدن قبل از اینکه ویروس HPV باعث ایجاد زگیل تناسلی شود، عفونت را از بین می‌برد. اما زمانی‌که زگیل‌ها ظاهر می‌شوند، بسته به نوع ویروس، ظاهر آنها در زنان و مردان متفاوت است. شایع‌ترین نشانه‌های اچپیوی شامل موارد زیر است:
- زگیل‌های تناسلی
- زگیل‌های ناحیه دهان و گلو
- زگیل‌های معمولی
- زگیل‌های تخت یا مسطح
- سرطان دهانه رحم
زگیل‌های تناسلی
این زگیل‌ها یک عفونت شایع مقاربتی هستند و به شکل ضایعات صاف، برجستگی‌های کوچک شبیه به گل کلم یا زائده‌های باریک و بلند دیده می‌شوند.
در زنان، زگیل‌های تناسلی بیشتر روی واژن ظاهر می‌شوند اما ممکن است در نزدیکی مقعد، روی دهانه رحم یا درون واژن هم دیده شوند.
در مردان، زگیل‌های تناسلی اغلب روی آلت تناسلی، کیسه بیضه یا اطراف مقعد مشاهده می‌شوند. این زگیل‌ها به‌ندرت باعث درد شده اما ممکن است خارش یا حساسیت ایجاد کنند.
زگیل‌های ناحیه دهان و گلو
این نوع زگیل که ناشی از عفونت HPV است، معمولاً در ناحیه حلق، لوزه‌ها و پشت گلو ظاهر می‌شود و به آن زگیل حلقی یا دهانی می‌گویند. این بیماری ممکن است بدون علامت باشد اما در برخی موارد می‌تواند باعث گلو درد، گرفتگی صدا یا مشکل در بلع شود.
زگیل‌های معمولی
زگیل‌های معمولی به شکل برجستگی‌های خشن و بزرگ دیده شده و معمولاً روی دست‌ها و انگشتان ظاهر می‌شوند. اگرچه زگیل‌های معمولی به‌طورکلی فقط از نظر ظاهری ناخوشایند هستند اما می‌توانند دردناک یا مستعد آسیب‌دیدگی و خونریزی باشند.
زگیل‌های کف پا
این زگیل‌ها دانه‌دانه‌ای هستند که معمولاً روی پاشنه یا کف پا ظاهر می‌شوند و ممکن است برای فرد ایجاد ناراحتی کنند.
زگیل‌های تخت یا مسطح
زگیل‌های تخت می‌توانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند اما معمولاً در مردان در ناحیه رویش ریش و در زنان روی پاها ایجاد می‌شوند.
سرطان دهانه رحم
تقریباً تمامی سرطان‌های دهانه رحم به‌دلیل عفونت HPV ایجاد می‌شوند. اما این سرطان ممکن است ۲۰ سال یا بیشتر بعد از ابتلا به ویروس HPV بروز کند. ابتلا به ویروس اچپیوی و سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه معمولاً هیچ علائمی ندارد. واکسینه شدن در برابر این ویروس، بهترین راه محافظت در برابر سرطان دهانه رحم است.
ویروس اچپیوی چگونه منتقل می‌شود؟
رابطه جنسی شایع‌ترین راه انتقال HPV است اما این به‌معنای محدود بودن انتقال ویروس به روابط جنسی نیست. این عفونت می‌تواند از طریق تماس پوست فرد با نواحی تناسلی آلوده و حتی در صورت نبودِ زخم آشکار هم منتقل شود. برخی از رایج‌ترین راه‌های انتقال عبارتند از:
- رابطه جنسی
- تماس با پوست آلوده
- اپیلاسیون
- لیزر موهای زائد
- استفاده از وسایل آلوده
- دهان
- جکوزی و استخر
- انتقال از مادر به جنین
رابطه جنسی
رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با فرد آلوده یکی رایج‌ترین علت‌های انتقال ویروس اچ پی وی از فردی به فرد دیگر است.
تماس مستقیم با پوست آلوده
زگیل‌های ناشی از HPV، مسری هستند و تماس مستقیم با آنها می‌تواند به انتقال ویروس منجر شود.
اپیلاسیون
اپیلاسیون می‌تواند باعث ایجاد خراش‌های کوچک روی پوست شود و اگر در شرایط غیربهداشتی یا با ابزارهای آلوده به ویروس انجام شود، می‌تواند خطر انتقال HPV را افزایش دهد.
لیزر موهای زائد
لیزر موهای زائد به‌خودی خود باعث انتقال ویروس نمی‌شود اما اگر ابزار لیزر به‌درستی ضدعفونی نشود و با پوست تماس پیدا کند، می‌تواند عامل انتقال عفونت‌های ویروسی باشد.
استفاده از وسایل آلوده
استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند حوله، لباس زیر یا وسایل جنسی آلوده نیز می‌تواند خطر انتقال ویروس را افزایش دهد.
دهان
رابطه جنسی دهانی، ویروس را به دهان و گلو منتقل می‌کند که ممکن است منجر به بروز ضایعات دهانی یا سرطان‌های مرتبط با ناحیه دهان و گلو شود.
جکوزی و استخر (موارد نادر)
احتمال انتقال HPV از طریق جکوزی یا استخر بسیار کم است اما در موارد نادر، امکان انتقال از طریق سطوح مشترک یا آب وجود دارد، به‌خصوص اگر فرد زگیل داشته باشد و تماس مستقیم با آن صورت گیرد.
انتقال از مادر به جنین
زنان باردار آلوده به ویروس اچپیوی ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. البته این احتمال هم نادر است.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV
با توجه به شیوع و خطرات این عفونت، انجام اقدامات پیشگیرانه اهمیت بسیاری دارد. برخی از موثرترین راه‌های پیشگیری از اچپیوی عبارتند از:
- واکسیناسیون HPV
- استفاده از کاندوم
- محدود کردن تعداد شرکای جنسی
- انجام آزمایش‌های غربالگری
- اجتناب از تماس پوستی با فرد مبتلا
- تقویت سیستم ایمنی بدن
واکسیناسیون HPV
واکسن گارداسیل ۹ و ۴ ظرفیتی (Gardasil 9 & 4) یکی از موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از انواع پرخطر ویروس اچپیوی است. این واکسن به‌ویژه برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم و زگیل‌های تناسلی توصیه می‌شود.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می‌کند که واکسیناسیون HPV برای دختران و پسران در سنین ۱۱ و ۱۲ سالگی انجام شود. بهترین زمان برای تزریق واکسن قبل از شروع روابط جنسی و قرار گرفتن در معرض HPV است.
اگر فردی به HPV آلوده شده باشد، ممکن است واکسن به همان اندازه موثر نباشد یا اصلاً کارایی نداشته باشد. پاسخ به واکسن در سنین پایین‌تر بهتر از سنین بالاتر است.
CDC توصیه می‌کند که همه دختران و پسران ۱۱ و ۱۲ ساله دو دوز واکسن HPV را با فاصله حداقل شش ماه دریافت کنند.
نوجوانان و جوانانی که در سنین ۱۵ تا ۲۶ سالگی شروع به دریافت واکسن می‌کنند، باید همچنان سه دوز واکسن را دریافت کنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا اخیراً استفاده از واکسن گارداسیل ۹ را برای مردان و زنان ۲۷ تا ۴۵ ساله تأیید کرده است. پیشنهاد می‌کنیم اگر در این باز سنی قرار دارید با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا واکسن HPV برای شما توصیه می‌شود یا خیر.
تفاوت واکسن گارداسیل ۴ و ۹ ظرفیتی
گارداسیل ۴ ظرفیتی، چهار نوع ویروس HPV را پوشش می‌دهد؛ یعنی سویه‌های ۶ و ۱۱ (عامل اصلی زگیل‌های تناسلی)، ۱۶ و ۱۸ (عامل اصلی سرطان دهانه رحم).
گارداسیل خارجی ۹ ظرفیتی، نسخه پیشرفته‌تر واکسن گارداسیل است و علاوه بر پوشش چهار نوع ویروسی که در گارداسیل ۴ وجود دارد، پنج نوع دیگر یعنی ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲، ۵۸ را هم مورد پوشش قرار می‌دهد. افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفتر هستند، توصیه می‌شود واکسن ۹ ظرفیتی را دریافت کنند.
استفاده از کاندوم
استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی می‌تواند خطر انتقال ویروس HPV را کاهش دهد اما به‌طور کامل از انتقال جلوگیری نمی‌کند، زیرا کاندوم تمام نواحی تناسلی را پوشش نمی‌دهد.
محدود کردن تعداد شرکای جنسی
داشتن یک شریک جنسی ثابت و محدود کردن تعداد شرکای جنسی می‌تواند خطر ابتلا به ویروس HPV را به‌شدت کاهش دهد.
انجام آزمایش‌های غربالگری
انجام آزمایش‌های منظم، به‌خصوص برای زنان، می‌تواند به تشخیص زودهنگام عفونت اچپیوی و پیشگیری از عوارض شدیدتر کمک کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن اولین خط دفاعی در برابر عفونت‌های ویروسی از جمله ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. در اغلب موارد، سیستم ایمنی قبل از اینکه HPV بتواند مشکلات جدی‌تری مثل زگیل‌های تناسلی یا تغییرات پیش‌سرطانی ایجاد کند، آن را شناسایی و پاکسازی می‌کند.
ویروس HPV چقدر زنده می‌ماند؟
ویروس HPV معمولاً نمی‌تواند بیش از چند ساعت در خارج از بدن انسان دوام بیاورد اما اگر شرایط مساعد باشد (در محیط گرم و مرطوب) ممکن است حدود یک روز یا حتی یک هفته هم زنده بماند. این ویروس اگر با بدن انسان در تماس باشد، می‌تواند پس از یک دوره نهفتگی فعال شود.
روشهای تشخیص ویروس HPV
تشخیص HPV معمولاً از طریق مشاهده علائم یا انجام آزمایش‌های خاص انجام می‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر، به ویژه در زنان، روشهای زیر وجود دارد:
- تست پاپ‌اسمیر
- تست HPV DNA
- کولپوسکوپی
- بیوپسی
- مشاهده علائم بالینی
تست پاپ‌اسمیر (Pap Test)
این آزمایش به‌منظور تشخیص تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم که ممکن است ناشی از ویروس HPV باشد، انجام می‌شود.
از آنجاکه سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه علائمی ندارد، انجام منظم آزمایش‌های غربالگری برای تشخیص تغییرات پیش‌سرطانی در دهانه رحم ضروری است. طبق توصیه‌های فعلی، زنان بین ۲۱ تا ۲۹ سال باید هر سه‌سال یک‌بار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهند.
تست HPV DNA
آزمایش اچپیوی دی‌ان‌ای، به‌طور مستقیم برای شناسایی DNA ویروس HPV در بدن طراحی شده و به‌ویژه در تشخیص انواع پرخطر ویروس موثر است. توصیه می‌شود، برای زنان بین ۳۰ تا ۶۵ سال این آزمایش همراه با تست پاپ‌اسمیر، هر ۵ سال یک‌بار انجام شود.
کولپوسکوپی (Colposcopy)
کولپوسکوپی یک روش پزشکی است که برای بررسی دقیق‌تر بافت‌های واژن و دهانه رحم (سرویکس) استفاده می‌شود. اگر آزمایش پاپ‌اسمیر نتایج غیرطبیعی داشته باشد، کولپوسکوپی برای بررسی دقیق‌تر دهانه رحم انجام می‌شود.
بیوپسی (Biopsy)
در این روش، نمونه‌ای از بافت بدن برای بررسی زیر میکروسکوپ و تشخیص بیماری‌ها (به‌ویژه سرطان) برداشته می‌شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است از بافت زگیل یا سلول‌های غیرطبیعی برای آزمایش‌های دقیق‌تر نمونه‌‌برداری کند.
مشاهده علائم بالینی مانند زگیل تناسلی
شناسایی زگیل‌های تناسلی به‌عنوان یک نشانه بالینی، می‌تواند نشان‌دهنده وجود عفونت HPV باشد و پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص، آزمایش‌های بیشتری انجام دهد.
راه‌های درمان ویروس HPV
درمان قطعی برای پاکسازی ویروس HPV در بدن وجود ندارد. در اغلب موارد، سیستم ایمنی بدن به‌طور طبیعی ویروس را از بین می‌برد. با این‌حال، درمان‌ها بیشتر روی مدیریت علائم، به‌ویژه زگیل‌ها و تغییرات سلولی متمرکز هستند که از داروهای موضعی، لیزردرمانی، کرایوتراپی یا کولپوسکوپی برای آنها استفاده می‌شود.
درمان HPV در زنان
زگیل‌های تناسلی را می‌توان با استفاده از داروهای موضعی، لیزر، کرایوتراپی (فریز کردن زگیل‌ها) یا جراحی از بین برد. اگر HPV باعث تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم شود، پزشک ممکن است از روش‌هایی مانند کرایوتراپی، جراحی یا کولپوسکوپی برای درمان استفاده کند.
درمان HPV در مردان
مشابه با زنان، زگیل‌های تناسلی در مردان نیز ممکن است با داروهای موضعی، لیزر یا جراحی درمان شود. در مردانی که انواع پرخطر HPV را دارند، مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایش‌های دقیق می‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان‌های مرتبط با HPV کمک کند.
آیا همه زنان آلوده به ویروس HPV، سرطان دهانه رحم می‌گیرند؟
همه زنان آلوده به ویروس HPV به سرطان دهانه رحم مبتلا نمی‌شوند. در واقع، اکثر عفونت‌های HPV به‌طور موقت و بدون ایجاد مشکل خودبه‌خود از بین می‌روند که بستگی به سیستم ایمنی فرد دارد. پیشرفت از عفونت HPV به سرطان دهانه رحم ممکن است ۱۰ تا ۲۰ سال طول بکشد.
قیمت واکسن گارداسیل
قیمت هر دوز از واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی در سال ۱۴۰۳ معادل ۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان و قیمت هر دوز از گارداسیل ۹ ظرفیتی معادل ۹ میلیون و پانصد هزار تومان اعلام شده که تا سقف ۱۸ میلیون تومان هم به‌فروش می‌رسد.
این واکسن را می‌توان از هلال احمر با قیمت پایین‌تر تهیه کرد اما توجه داشته باشید که شرایط نگهداری واکسن بسیار اهمیت دارد.
پاپیلوگارد هم نوع دیگری از واکسن برای جلوگیری از سرطان‌های ناشی از ابتلا به گونه‌های ۱۶ و ۱۸ HPV است که می‌توان آن را با قیمت کمتر تهیه کرد اما این واکسن برای سنین پایین‌تر (نوجوان‌ها) توصیه می‌شود.
کلام پایانی
با توجه به اینکه اکثر عفونت‌های HPV خودبه‌خود از بین می‌روند و بسیاری از افراد حتی گاهی از وجود این ویروس در بدن خود بی‌خبر هستند، آگاهی از روشهای پیشگیری و تشخیص این ویروس بسیار مهم است.
واکسیناسیون، مانند زدن واکسن گارداسیل، به‌طور مؤثری می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های پرخطر HPV و سرطان دهانه رحم را کاهش دهد. همچنین، انجام معاینات منظم به شناسایی زودهنگام تغییرات سلولی و جلوگیری از پیشرفت عفونت به سرطان کمک کند.
اگر سوالی دارید یا به اطلاعات بیشتری درباره ویروس hpv نیاز دارید، آن را در بخش نظرات برای ما بنویسید.
سوالات متداول ویروس HPV
آیا ویروس HPV درمان قطعی دارد؟
هیچ درمان قطعی برای عفونت ویروس HPV وجود ندارد. اکثر انواع کم‌خطر اچپیوی در عرض دو سال از بین می‌رود و تنها انواع پرخطر آنها می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مثل سرطان شود.
عوارض ویروس HPV چیست؟
از جمله مهمترین عوارض اچپیوی، زگیل‌های تناسلی و پوستی، تغییرات غیرطبیعی در سلول‌ها مانند سرطان دهانه رحم، مقعد و گلو و سرطان دهانه رحم در زنان است.
چه کسانی بیشتر در خطر ابتلا به ویروس HPV هستند؟
افرادی که دارای روابط جنسی متعدد هستند (به‌ویژه جوانان و زنان در سنین پایین‌تر)، افرادی که از لوازم بهداشت جنسی مانند کاندوم استفاده نمی‌کنند و افراد با سیستم ایمنی ضعیفتر در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
واکسن اچپیوی تا چه سنی توصیه می‌شود؟
واکسن HPV به‌طور خاص برای دختران و پسران در سنین پایین‌تر (کمتر از ۲۷ سال) توصیه می‌شود. افرادی که در سنین ۲۷ تا ۴۵ سال قرار دارند هم می‌توانند از واکسن گارداسیل استفاده کنند که باید نوع آن توسط پزشک تعیین شود.
آیا همه افراد مبتلا به HPV زگیل تناسلی دارند؟
خیر، ویروس HPV انواع مختلفی دارد که معمولا نوع ۶ و ۱۱ آن منجر به زگیل تناسلی می‌شود. در واقع، بسیاری از افراد که به HPV مبتلا می‌شوند، هیچ نشانه‌ای ندارند و حتی نمی‌دانند که به این ویروس آلوده‌اند.
مدت زمان انتقال ویروس اچ پی وی چقدر است؟
HPV عمدتاً از طریق تماس جنسی و بلافاصله پس از تماس با فرد آلوده منتقل می‌شود. در برخی موارد، این ویروس تا چند ماه (۶ ماه) یا حتی سال‌ها بدون بروز علائم باقی می‌ماند.
چه زمانی باید برای آزمایش HPV اقدام کنیم؟
زنان بین ۲۱ تا ۲۹ سال باید هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ اسمیر را انجام داده و افراد ۳۰ تا ۶۵ ساله بهتر است هر پنج سال یک‌بار تست HPV DNA را همراه با پاپ اسمیر انجام دهند.
آیا مادر باردار می‌تواند HPV را به فرزند خود منتقل کند؟
این احتمال بسیار نادر است اما در مواردی که مادر دچار زگیل‌های تناسلی ناشی از HPV باشد، احتمال انتقال ویروس به نوزاد در زمان زایمان طبیعی وجود دارد.
آیا hpv در مردان خطرناک است؟
بله، ویروس پاپیلومای انسانی در مردان نیز می‌تواند خطرناک باشد. اگرچه بعضی از مردان مبتلا به HPV علائمی مثل زگیل تناسلی ندارند، اما برخی از انواع این ویروس می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند سرطان آلت تناسلی در مردان شود.
منابع:
سلام مرسی خیلی مقاله خوب و کاملی بود. یه سوال دارم ممنون میشم پاسخ بدین. زگیل‌های تناسلی درمان میشه؟ اگه درمان نشه، همین زگیل‌های روی پوست می‌تونه باعث سرطان دهانه رحم بشن؟