«پریود» اتفاق مشترک در بدن تمام زنان است، هرچند این نقطه مشترک گاهی میان خانمها با توجه به نوع سیستم بدنیشان، تفاوتهایی دارد. زنان ورزشکار با توجه به نوع فعالیتهای روزمرهشان و شرایطی که تمرینهای ورزشی برایشان به وجود میآورد، ممکن است دچار مشکلاتی در پریودشان شوند.
شناخت و آگاهی بیشتر از تغییرات هورمونی در سیکل پریود، پیامدها و تاثیرات آن میتواند روی نوع تمرینات و توقعاتی که یک ورزشکار زن از خودش دارد، تاثیر بگذارد. نوسانات قدرت، سوختوساز بدن، التهاب، درجه حرارت بدن، تعادل مایعات و خطر آسیب، همزمان با نوسانات هورمونی در طول چرخه، از جمله تغییراتی است که پریود به وجود میآورد.
مرحله فولیکولی (آمادهسازی رحم برای تخمکگذاری)
در این مرحله که روز هشتم تا یازدهم دوره و بعد از پایان پریود است، بدن فرد انرژی بیشتری دارد، پس میتواند تمریناتی شدیدتر و سنگینتر انجام دهد. در این دوره زمانی و مخصوصاً اواخر آن، استروژن افزایش پیدا میکند.
دوره تخمکگذاری
این دوره که از دوازدهم تا هفدهم طول میکشد میتواند باعث افزایش قدرت قابل توجه چهار سر ران شود.
مرحله لوتئال
در این زمان، روز هجدهم تا بیستوپنجم دوره، بدن برای انجام تمرینات شدید آماده نیست. علاوه بر این، سندرم قبل از پریود میتواند ۷ تا ۱۰ روز قبل از شروع پریود روی عملکرد بدن تاثیر بگذارد.
قطعاً ورزش حرفهای باعث ایجاد تفاوتهایی در شرایط بدنی ورزشکاران حرفهای میشود که به صورت مستمر تمرینات ورزشی سنگین انجام میدهند. در کنار تمام مزیتهای ورزش کردن، گاهی وقتها کوتاهی کردن در رسیدگی به نیازهای بدن مشکلاتی را هم به وجود میآورد. در زنان ورزشکار سه مشکل اساسی میتواند ضربههای جبرانناپذیری به بدنشان وارد کند؛ «آمنوره»، «تغذیه ناکافی» و «کم شدن تراکم استخوان».
در این بین، تغذیه ناکافی همان عاملی است که باعث بروز دو مشکل دیگر میشود.
تغذیه نامناسب به این معنی است که بدن شما از غذاهایی که میخورید انرژی کافی دریافت نمیکند. حتی خوردن مقدار منظم غذا ممکن است برای حفظ وزن طبیعی فرد بسیار فعال کافی نباشد. بعضی از خانمها به اندازه کافی کالری در طول روز دریافت نمیکنند و بعضی دیگر چربیهای سالم به اندازه کافی نمیخورند. برای داشتن دورههای منظم و سطح استروژن طبیعی، تغذیه سالم و کافی اهمیت زیادی دارد.
آمنوره
این مشکل یکی از اختلالات پریود است و به معنی پریود نشدن طی چند ماه است و زمانی میافتد که وزن به مقدار قابلتوجهی کاهش پیدا میکند یا اختلالی در خوردن غذا، تمرین شدید یا ورزش وجود داشته باشد. درصد مشخصی از چربی بدن برای حفظ وزن سالم و استخوانهای قوی لازم است. اگر وزن به شکل ناسالم کاهش پیدا کند یا تغذیه متعادل نباشد، پریود متوقف میشود. هر ۲ تا ۳ ماه یکبار پریود شدن یا پریودهای خیلی خیلی سبک، نشاندهنده مصرف ناکافی مواد مغذی است. یکی از مشکلاتی که آمنوره به وجود میآورد پوکی استخوان است. سطح طبیعی استروژن برای جذب کلسیم بدن بسیار مهم است و سطح پایین استروژن میتواند باعث کاهش توده استخوانی شود.
کاهش توده استخوانی
فعالیت بدنی به ساختن یک اسکلت سالم و استخوانهای قوی کمک میکند اما اگر پریودهای منظم و سطح استروژن طبیعی نداشته باشید، ورزش بیش از حد، باعث آسیبهای بدنی زیادی میشود. همه (مخصوصاً دختران نوجوان) برای داشتن استخوانهای سالم باید بین ورزش، وزن بدن، میزان کلسیم، ویتامین D و میزان استروژن تعادل برقرار کنند.
هر کدام از مشکلاتی که درباره آن صحبت شد، میتواند سبب بروز اتفاقات و صدماتی جدی به بدن شود.
از این رو توجه به نوع تغذیه و انرژیای که از آنها دریافت می شود، اهمیت خیلی زیادی دارد. یک ورزشکار زن حرفهای باید با رژیم غذایی سالم، انرژی کافی را به بدنش برساند تا عملکرد مناسبی داشته باشد. این روند میتواند زیر نظر یک متخصص تغذیه کنترل، و مطمئن شود که چه وزنی برای او، طبیعی و سالم است. در این برنامه باید تعادلی میان چربیها، پروتئینها و کربوهیدراتها برقرار کرد.
علاوه بر این باید مراقب تقویم پریود برای بررسی زمان دورهها هم بود تا اگر پریود نامنظم شد یا آمنوره اتفاق افتاد سریع به متخصص مراجعه شود. این مساله ممکن است نشانه استرس بیش از حد به بدن یا مصرف ناکافی مواد مغذی باشد.
بدن یک ورزشکار با تغذیه کافی، سطح مناسب از فعالیت بدنی، ورزش و مقدار هورمونهای بهینهشده میتواند استخوانهای قویتر و متراکمتری بسازد. در نتیجه ورزشکار با استخوانهای قویتر میتواند در طول تمرینات، عملکرد بهتری برای افزایش قدرت و سرعتش داشته باشد. بدن ورزشکاران زن بدون دورههای منظم پریود نمیتواند استروژن و بقیه هورمونهای مرتبط را تولید کند و با این اتفاق، تراکم استخوان کاهش پیدا میکند و خطر آسیبدیدگی هم بالا میرود و از ظرفیت قدرت و سرعت هم کاسته میشود. ورزشکارانی که تراکم استخوانی پایینی داشته باشند در معرض خطر شکستگی، آسیبدیدگی و بروز بیماریهای استخوانی مانند پوکی استخوان هستند.