سندروم پیش از قاعدگی (PMS) چیست و چه علائمی دارد؟

کد نظام پزشکی ۸۵۸۰۸

پزشک تاییدکننده: دکتر مریم الماسی

جراح و متخصص زنان، لاپاراسکوپی، هیستروسکوپی و عضو انجمن علمی جراحی‌های کم‌تهاجمی زنان

کد نظام پزشکی: ۸۵۸۰۸

PMS یا سندرم پیش از قاعدگی، یک اختلال شایع در میان زنان و همراه با علائم جسمی و روحی است که در هر فرد به اشکال مختلف دیده می‌شود. به‌طور تقریبی از هر ۴ زن، ۳ نفر علائم پریودی شدید را در روزهای منتهی به قاعدگی تجربه می‌کنند.

اگر شما هم در این بازه زمانی با درد یا احساسات متفاوتی روبرو هستید، این مقاله کمک می‌کند تا با موضوع پی ام اس، علائم، علت و روش‌های مدیریت آن کاملا آشنا شوید.

سندروم پیش از قاعدگی (PMS) چیست و چند روز است؟

پی‌ام‌اس مخفف عبارت Syndrome Premenstrual است و به مجموعه‌ای از علائم جسمی و روحی مانند حساسیت پستان‌ها، درد مفاصل، نفخ شکم، نوسانات خلقی، اضطراب و افسردگی اشاره دارد که ممکن است ۵ تا ۱۴ روز قبل از پریود شروع شود.

این علائم با آغاز خونریزی قاعدگی کاهش می‌یابد و حتی در بعضی از زنان کاملا از بین می‌رود. مدت زمان سندروم پیش از قاعدگی و شدت آن، از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما اکثر زنان در چرخه قاعدگی خود، علائم این سندروم را به‌طور خفیف یا شدید تجربه می‌کنند.

علائم جسمی و روحی سندروم پیش از قاعدگی چیست؟

همان‌طور که پیش از این اشاره شد، نشانه‌های پی ام اس می‌تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد اما تعدادی از آن‌ها در بین زنان شایع‌تر است. در ادامه متداول‌ترین علائم جسمی و روحی قبل از پریود را همراه با دلایل آنها بررسی می‌کنیم.

علائم جسمی PMS

• حساسیت پستان‌ها
• درد مفاصل و عضلات
• یبوست
• اسهال
• دل درد
• حالت تهوع
• نفخ شکم
• افزایش وزن
• خستگی
• سردرد
• تغییر در اشتها
• جوش و آکنه پوستی
• حالت تهوع
• بی‌خوابی

حساسیت پستان‌ها

حساسیت و تورم پستان‌ها، ناشی از تغییرات سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن است. این تغییرات باعث افزایش احتباس مایعات در بافت‌های پستان و در نتیجه ایجاد درد و تورم می‌شود.

درد مفاصل و عضلات

نوسانات هورمونی به‌ویژه کاهش پروژسترون در بدن می‌تواند التهاب مفصلی را افزایش دهد و باعث درد در مفاصل و عضلات شود. همچنین ممکن است حساسیت به درد هم در دوره PMS افزایش پیدا کند.

یبوست

تغییرات هورمونی در دوران PMS می‌تواند منجر به کاهش حرکت روده‌ها، کند شدن عملکرد دستگاه گوارش و در نتیجه یبوست شود.

اسهال

نوسانات پروستاگلاندین‌ (هورمونی که منجر به تخریب پوشش داخلی رحم و انقباضات رحمی می‌شود) می‌تواند روی دستگاه گوارش تاثیرگذار باشد و در بعضی از زنان باعث اسهال شدید شود.

دل درد

انقباضات رحم که ناشی از تغییرات هورمونی است، به درد و گرفتگی‌های عضلانی در ناحیه شکم منجر می‌شود. این درد معمولاً به دلیل افزایش میزان هورمون پروستاگلاندین‌ است.

با چند راهکار ساده‌ و خانگی که در مقاله زیر ارائه دادیم، می‌توانید به تسکین درد دوران پریود کمک کنید.

مقاله مرتبط:

راهکارهای سریع و آسان کاهش درد پریود

درد در دوران پریود، زندگی خانم‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. بعضی از زنان گرفتگی‌هایی خفیف و سب ... مطالعه

حالت تهوع

در برخی افراد هم، پروستاگلاندین‌ها می‌توانند معده را تحریک کنند و باعث ایجاد حالت تهوع شوند.

نفخ شکم

در دوره پی ام اس، تغییرات هورمونی می‌تواند منجر به احتباس آب و گاز در بدن شود که احساس نفخ و تورم در ناحیه شکم را به‌دنبال دارد.

افزایش وزن

تغییر در اشتها و تجمع مایعات در بدن، افزایش وزن موقت را در دوران پیش از قاعدگی به‌همراه دارد. این افزایش وزن معمولاً با شروع پریود برطرف می‌شود.

خستگی

در دوره PMS به‌دلیل کاهش سطح استروژن و اختلال در الگوی خواب ممکن است با خستگی و پایین بودن انرژی مواجه شوید.

سردرد

گاهی در دوران قبل از پریود، سردردهای میگرنی و تنشی تجربه می‌شود که این موضوع نیز به‌دلیل کاهش سطح استروژن و نوسانات هورمونی در بدن است. این تغییرات می‌تواند روی عروق خونی و سیستم عصبی شما تاثیر بگذارد.

تغییر در اشتها

تغییرات در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون روی مرکز تنظیم اشتها در مغز تاثیر می‌گذارد که باعث افزایش یا کاهش اشتها و حتی هوسِ خوردن شیرینی‌جات، ترشی‌جات یا کربوهیدرات‌ها می‌شود.

جوش و آکنه پوستی

افزایش سطح برخی هورمون‌ها مانند آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) می‌تواند منجر به افزایش تولید چربی پوست شود که انسداد منافذ پوستی و در نهایت بروز آکنه را به‌دنبال دارد.

بی‌خوابی

کاهش سطح پروژسترون که به‌عنوان یک آرام‌بخش عمل می‌کند، قبل از پریود، می‌تواند بی‌خوابی یا اختلال در کیفیت خواب را به‌همراه داشته باشد.

علائم روحی و روانی PMS

• احساس ناخوشی
• تمایل به گریه‌ کردن
• تحریک‌پذیری یا عصبانیت
• افسردگی
• افزایش اضطراب
• نوسانات خلقی
• مشکلات خواب مانند بی‌خوابی
• عدم تمرکز
• کاهش میل جنسی

احساس ناخوشی

کاهش استروژن در دوران پیش از قاعدگی می‌تواند سطح سروتونین (ماده شیمیایی مسئول تنظیم خلق‌وخو) را کاهش دهد که هم‌زمان احساس ناخوشی و کمبود انرژی را به‌دنبال دارد.

تمایل بی‌دلیل به گریه‌ کردن

کاهش سروتونین و تغییرات هورمونی باعث افزایش حساسیت‌های روحی و تمایل به گریه کردن می‌شود. این حالت به‌‌علت نوسانات خلقی و تاثیر هورمون‌ها روی مراکز احساسی مغز اتفاق می‌افتد.

تحریک‌پذیری یا عصبانیت

آنچه روی کنترل عصبی و خلق‌وخو بیشترین تاثیر را دارد، تغییر سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون است که باعث افزایش تحریک‌پذیری یا عصبانیت در مواجهه با مسائل و اتفاقات مختلف می‌شود.

افسردگی

سطح پایین سروتونین و تغییرات استروژن ممکن است باعث بروز علائم افسردگی مانند احساس بی‌ارزشی، غم و ناامیدی شود. این تغییرات شیمیایی مغز مستقیماً با خلق‌وخو مرتبط هستند.

افزایش اضطراب

تغییرات هورمونی در دوران PMS باعث افزایش اضطراب و ایجاد نگرانی‌های بی‌دلیل می‌شود که تغییر در سطح پروژسترون روی این موضوع بسیار تاثیرگذار است.

نوسانات خلقی

افزایش و کاهش ناگهانی سطح استروژن و پروژسترون تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در احساسات، از شادی به ناراحتی یا از آرامش به تحریک‌پذیری را به‌همراه دارد.

مشکلات خواب مانند بی‌خوابی

کاهش پروژسترون که اثر آرام‌کنندگی دارد، می‌تواند منجر به مشکلات خواب مانند بی‌خوابی شود. اضطراب و نوسانات خلقی هم می‌توانند کیفیت خواب را کاهش دهند.

عدم تمرکز

افزایش یا کاهش سطح استروژن و پروژسترون روی عملکرد شناختی و حافظه کوتاه‌مدت تاثیرگذار است که می‌تواند منجر به کاهش تمرکز و مشکل در انجام کارهای فکری می‌شود.

کاهش میل جنسی

کم شدن سطح استروژن می‌تواند روی میل جنسی تاثیر منفی داشته باشد، زیرا این هورمون با افزایش میل جنسی مرتبط است. از طرف دیگر، تغییرات خلقی مانند تحریک‌پذیری، افسردگی و اضطراب که اغلب با پی ام اس همراه هستند، ممکن است دلیل کاهش علاقه به برقراری رابطه جنسی باشد.

علت سندروم پیش از قاعدگی چیست؟

از دلایل رایج سندروم پیش از قاعدگی (PMS) می‌توان به نوسانات هورمونی و تغییر در سطح هورمون سروتونین اشاره کرد اما این موضوع می‌تواند علل و عوامل دیگری هم داشته باشد که در این بخش می‌بینیم.

• تغییرات هورمونی
• تغییرات شیمیایی مغز
• تغذیه نامناسب
• ورزش‌ نکردن
• استعمال دخانیات
• مصرف مشروبات الکلی
• خواب ناکافی
• سابقه افسردگی
• مشکلات عاطفی
• آسیب‌های فیزیکی
• اختلالات دوقطبی
• عوامل ژنتیکی
• عدم تعادل مواد معدنی و الکترولیت‌ها
• تغییرات سبک زندگی

PMDD چیست و چه تفاوتی با PMS دارد؟

PMDD (اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی) نوع شدیدتر سندرم پیش از قاعدگی است. علی‌رغم اینکه PMS و PMDD هر دو همراه با علائم جسمی و عاطفی هستند، اما در «پی‌ ام‌ دی‌ دی» تغییرات شدیدتر خلق‌وخو را شاهد هستیم که می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کرده و به روابط اجتماعی و عاطفی او آسیب برساند.

روش‌های پیشگیری از پی ام اس

پیشگیری کردن از علائم قبل از پریود به بهبود کیفیت زندگی و کاهش شدت آن کمک می‌کند. با رعایت برخی نکات و تغییر در شیوه زندگی، می‌توان از بروز این علائم ناخوشایند جلوگیری کرد. در ادامه، چند مورد مهم از روش‌های پیشگیری‌کننده را باهم مرور می‌کنیم:

• رژیم غذایی مناسب
• فعالیت‌های بدنی منظم
• مدیریت استرس
• خواب منظم و کافی
• کاهش مصرف کافئین و الکل
• مصرف مکمل‌های ویتامینی
• کاهش مصرف نمک
• ثبت دوره‌های قاعدگی

استفاده از یک تقویم پریودی آنلاین می‌تواند به پیش‌بینی و مدیریت PMS شما کمک کند. با روزشمار پریود مای‌لیدی می‌توانید زمان دقیق پریود بعدی خود را آنلاین محاسبه کنید و برای دوران پی‌ام‌اس خود از قبل آماده باشید.

روزشمار پریود

پیش‌بینی زمان دقیق تخمک گذاری و پریود بعدی با روزشمار پریود مای لیدی

پریود بعدی و زمان دقیق تخمک‌گذاری خود را پیش‌بینی کنید! با روزشمار پریود مای‌لیدی دوره‌های قاعدگی خود را مدیریت کنید و اطلاعات دقیقی درباره طول چرخه پریود خود داشته باشید.

مشاهده بیشتر

چرخه پریود

میانگین ۲۸ روز

روش‌های درمان سندروم پیش از قاعدگی چیست؟

روش‌های درمان سندروم پیش از قاعدگی شامل چند راهکار خانگی و پزشکی هستند که به کاهش علائم جسمی و روحی مرتبط با پی ام اس و بهبود کیفیت زندگی زنان بسیار کمک می‌کنند. این راهکارها را در ادامه بخوانیم.

روش‌های درمان پزشکی سندروم پیش از قاعدگی

این روش درمانی باید حتماً تحت‌نظر پزشک باشد تا از عوارض احتمالی پیشگیری شود و درمان موثر واقع شود.

• داروهای ضد افسردگی
• قرص‌های ضد بارداری
• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی
• قرص‌های مسکن مانند مفنامیک‌اسید، آسپرین، نوافن یا ژلوفن
• مصرف مکمل‌های حاوی آهن، منیزیم و B6
• قرص پی‌ام‌اس حاوی عصاره ویتاگنوس
• داروهای ادرار آور (دیورتیک‌ها)

روش‌های درمان خانگی سندروم پیش از قاعدگی

با ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی، می‌توانید به بهبود وضعیت خود در دوران قبل از پریود کمک کنید.

• ورزش منظم
• تغذیه سالم
• مصرف گیاهان دارویی
• مدیتیشن
• نوشیدن آب کافی
• خواب کافی و منظم
• توجه به زیبایی و مراقبت از پوست‌ومو

روش‌های درمان PMS در طب سنتی

برای تسکین علائم سندرم پیش از قاعدگی در طب سنتی، معمولا از گیاهان دارویی مانند زردچوبه، پونه کوهی، رزماری، مریم‌گلی یا انواع دمنوش‌های گیاهی مثل دمنوش نعناع، زعفران، رازیانه یا شنبلیله استفاده می‌شود.

این دمنوش‌ها به‌عنوان داروهای گیاهی قاعده‌ آور شناخته می‌شوند و ممکن است به کاهش التهاب و روان‌ کردن خون پریود کمک کنند، اما فراموش نکنید که میزان مصرف آنها باید بسیار کم باشد و قبل از استفاده، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

زمان مراجعه به پزشک برای علائم قبل از پریود

اگر علائم PMS به‌حدی شدید باشد که اختلال در زندگی روزمره شما ایجاد کند یا اگر روش‌های درمان خانگی موثر واقع نشود و یا اگر علائم را به‌شکل PMDD تجربه می‌کنید، برای گرفتن روش‌های درمانی به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با انجام معاینات و آزمایش‌های مختلف، به تشخیص دقیق‌تر و تسکین این علائم کمک کند.

آیا نشانه‌های PMS بین زنان مشترک است؟

ممکن است هر زنی بسته به شرایط جسمی‌ و روحی خود نشانه‌های متفاوتی را تجربه کند. اما بیش از ۷۵٪ درصد خانم‌ها تجربه PMS را دارند. این نشانه‌ها در بدن هر فرد با شدت متفاوتی همراه است. همچنین با گذشت زمان این امکان وجود دارد که علائم شدیدتر یا خفیف‌تر شوند.

PMS در مردان

در حالی‌که پی ام اس یک اختلال مشخصاً زنانه است، برخی از مردان هم ممکن است تحت تأثیر نوسانات هورمونی قرار گیرند و علائم مشابهی را تجربه کنند. این وضعیت معمولاً به‌طور غیررسمی «PMS مردان» نامیده می‌شود و ممکن است با تغییرات خلقی و روحی همراه باشد.

۳ نکته مهم درباره سندروم پیش از قاعدگی

1. تشخیص PMS برای فردی که پریودهای مکرر و نامنظم را تجربه می‌کند، سخت‌تر است. به همین دلیل مراجعه به پزشک و آگاهی از وضعیت بدن در این شرایط بسیار اهمیت دارد.
2. اندومتریوز و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توانند علائم پی‌ام‌س را شدیدتر کنند.
3. گاهی مصرف داروهای پیشگیری از بارداری می‌تواند علائمی مشابه علائم این سندروم را به‌همراه داشته باشد که دلیل آن ایجاد تغییر در سطح هورمون‌هاست.

کلام پایانی

اگر هر ماه علائم ناخوشایند PMS را تجربه می‌کنید و تاکنون روش‌های خانگی کمکی به بهبود آن نکرده است، حتما برای مصرف داروهای درمانی به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

برای تشخیص علائم سندروم پیش از قاعدگی و روش‌های تسکین آن، پیشنهاد می‌کنیم مروری بر این مقاله داشته باشید و هر ماه، تجربیات خود را در یک تقویم پریودی ثبت کنید. به این ترتیب الگوی خاصی از علائم را که دچار آن می‌شوید، شناسایی کرده و می‌توانید برای کاهش آنها بهتر و دقیق‌تر عمل کنید.

سوالات متداول سندروم پیش از قاعدگی

علائم پی ام اس شدید چیست؟

علائم شدید PMS شامل اضطراب، افسردگی، خستگی، دردهای جسمی و نوسانات شدید خلقی هستند.

دوره پی ام اس چند روز قبل از پریود است و چند روز طول می‌کشد؟

دوره PMS معمولاً بین ۵ تا ۱۴ روز قبل از شروع پریود آغاز می‌شود و ممکن است ۱ الی ۲ هفته طول بکشد. علائم آن در بعضی از زنان تا روزهای اول قاعدگی هم ادامه دارد.

احتمال بارداری در دوره PMS چقدر است؟

دوران پی‌ام‌اس در فاز لوتئالِ چرخه قاعدگی تجربه می‌شود. در این مرحله همچنان احتمال بارداری وجود دارد اما این احتمال نسبت به مرحله تخمک‌گذاری (قبل از شروع pms)، کمتر است.

منابع:

• medlineplus.gov
• healthline
• nhs.uk