یائسگی یا پساقاعدگی مرحله‌ای طبیعی از زندگی زنان است که در آن، چرخه قاعدگی‌ برای همیشه متوقف می‌شود و دیگر امکان بارداری وجود ندارد. یائسگی بیماری یا اختلال نیست، بلکه بخشی طبیعی از روند پیری در زنان محسوب می‌شود اما علائم فیزیکی مانند گرگرفتگی و علائم احساسی آن ممکن است خواب را مختل کرده، انرژی را کاهش داده یا بر خلق‌وخوی فرد تأثیر بگذارد.

در ادامه با این دوره از زندگی زنان بیشتر آشنا می‌شویم.

یائسگی چیست؟

یائسگی یا منوپاز (Menopause) که به آن پساقاعدگی هم گفته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به‌مدت ۱۲ ماه پیاپی چرخه پریود را تجربه نکند. این مرحله بخشی طبیعی از روند پیری است و پایان دوره باروری را نشان می‌دهد. یائسگی معمولاً در دهه ۴۰ یا ۵۰ زندگی رخ می‌دهد اما میانگین سن یائسگی در زنان حدود ۵۱ سال است.

یائسگی یا منوپاز

مراحل یائسگی

یائسگی اگر به‌طور طبیعی و نه به‌واسطه جراحی یا دارو رخ دهد، روندی تدریجی دارد و شامل سه مرحله است:

پری‌یائسگی (مرحله انتقال به یائسگی)

پری‌یائسگی ممکن است از ۸ تا ۱۰ سال پیش از یائسگی آغاز شود، معمولاً در دهه ۴۰ زندگی اتفاق می‌افتد. در این دوره، تخمدان‌ها به‌تدریج استروژن کمتری تولید می‌کنند. علائمی مثل بی‌نظمی پریود، گرگرفتگی و نوسانات خلقی رایج‌اند.

یائسگی

یائسگی، یعنی زمانی‌که فرد به‌مدت ۱۲ ماه پیاپی پریود نشده باشد. تخمدان‌ها دیگر تخمک آزاد نمی‌کنند و تولید استروژن به حداقل می‌رسد. یائسگی نه یک دوره بلکه یک لحظه مشخص است.

پس‌یائسگی

پی‌یائسگی دوره‌ای است که بعد از یائسگی آغاز می‌شود و تا پایان عمر ادامه دارد. در این زمان، خطر بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و بیماری قلبی به‌دلیل کاهش استروژن افزایش می‌یابد.

یائسگی زودرس چیست؟

اگر یائسگی قبل از ۴۵ سالگی اتفاق بیفتد، «یائسگی زودرس» نامیده می‌شود و اگر در ۴۰ سالگی یا قبل از آن رخ دهد، «یائسگی پیش‌رس» نام دارد. اگر علت مشخص پزشکی یا جراحی برای آن وجود نداشته باشد، به آن «نارسایی اولیه تخمدان» می‌گویند.

چه عواملی باعث یائسگی زودرس می‌شود؟

یائسگی زودهنگام، که به قطع قاعدگی قبل از ۴۰ سالگی اطلاق می‌شود، می‌تواند تحت تأثیر عوامل متعددی رخ دهد:

  • پرتودرمانی و شیمی‌درمانی
  • جراحی برداشتن رحم و تخمدان‌ها
  • عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی
  • شاخص توده بدنی پایین (BMI)
  • سندرم خستگی مزمن
  • بیماری‌های خاص
  • نقایص کروموزومی
  • استرس‌های شدید روانی
  • قرار گرفتن در معرض سموم

عوامل یائسگی زودرس

اثرات یائسگی زودهنگام بر زنان

در بسیاری موارد زنانی که با این اتفاق مواجه می‌شوند، ممکن است به لحاظ روحی دچار بحران شوند و این امر کاملا طبیعی است.

اگر شما هم دچار آن شدید، فراموش نکنید که یائسگی به‌هیچ‌ عنوان بیماری نیست و در صورت مدیریت صحیح آن، می‌توانید علائم و نشانه‌ها را کم کرده یا از بین ببرید. در شرایطی که به لحاظ روحی تحت فشار هستید و کنترل و مدیریت آن برای شما دشوار است، می‌توانید به روان‌‌درمانگر مراجعه کنید.

در ضمن توجه داشته باشید که این اتفاق ممکن است از برخی بیماری‌ها و سرطان‌های وابسته به استروژن مثل سرطان سینه جلوگیری کند.

نشانه‌ها و علائم یائسگی چیست؟

علائم یائسگی در زنان مختلف، متفاوت است. برخی می‌توانند با تغییرات ساده در سبک زندگی، مانند پرهیز از کافئین یا پوشیدن لباس‌های چندلایه، علائم خفیف خود را کنترل کنند. اما برخی دیگر، ممکن است با علائمی شدید و طولانی‌مدت مواجه شوند. شدت این علائم در سراسر جهان، بین نژادها و حتی بین زنان یک جامعه متفاوت است.

  • پریودهای نامنظم یا شدیدتر/سبک‌تر از معمول
  • گرگرفتگی و تعریق شبانه یا احساس ناگهانی سرما
  • خشکی واژن یا سوزش هنگام رابطه جنسی
  • نیاز مکرر به ادرار
  • بی‌خوابی
  • تغییرات خلقی، تحریک‌پذیری، افسردگی
  • خشکی پوست، چشم یا دهان
  • افزایش حساسیت سینه
  • تپش قلب، سردرد، درد عضلات و مفاصل
  • کاهش میل جنسی
  • اختلال در تمرکز یا حافظه
  • ریزش یا نازک شدن مو
  • افزایش وزن

علائم یائسگی در زنان

مدت زمان علائم یائسگی

علائم پساقاعدگی می‌تواند تا ۱۰ سال قبل از یائسگی شروع شود و به‌طور متوسط حدود ۷ سال ادامه پیدا کند. معمولاً پس از ورود به دوره پس‌یائسگی، این علائم کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود.

علت یائسگی چیست؟

یائسگی طبیعی بخشی از روند پیری و پایان چرخه تولیدمثل است. از زمان بلوغ، تخمدان‌ها به‌طور مداوم استروژن تولید می‌کردند و حالا این روند متوقف می‌شود. کاهش تولید استروژن باعث توقف پریود و بروز تغییرات در بدن می‌شود.

تغییرات هورمونی در یائسگی

در یائسگی، تخمدان‌ها تولید دو هورمون کلیدی، یعنی استروژن و پروژسترون را متوقف می‌کنند. این هورمون‌ها بر قاعدگی، سلامت استخوان‌ها و سطح کلسترول خون تأثیر دارند. همچنین هورمون‌های تستوسترون، هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینی (LH) در دوران یائسگی دستخوش تغییرات می‌شوند.

مقاله مرتبط:
علت و علائم تغییرات هورمونی در دوران پریود
شاید بسیاری از ما فقط به خونریزی و دردهای فیزیکی دوران قاعدگی فکر می‌کنیم اما تغییرات هورمونی که د ... مطالعه

درد تخمدان در یائسگی

درد تخمدان در یائسگی می‌تواند یکی از علائم رایج و نگران‌کننده باشد اما در بسیاری از موارد نشان‌دهنده مشکل خاصی نیست. اگر درد تخمدان در یائسگی مداوم یا شدید بود، پیشنهاد می‌شود به پزشک مراجعه کنید.

۱. علل طبیعی درد تخمدان در یائسگی

کاهش هورمون‌ها: در دوران یائسگی، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد که می‌تواند به ایجاد درد و احساس فشار در ناحیه تخمدان‌ها منجر شود.

کاهش عملکرد تخمدان‌ها: پس از توقف تخمک‌گذاری، تخمدان‌ها ممکن است تغییراتی را تجربه کنند که باعث ایجاد درد خفیف یا ناراحتی شوند.

۲. علل غیرطبیعی درد تخمدان در یائسگی

کیست‌های تخمدانی: برخی از زنان در دوران یائسگی ممکن است کیست‌های تخمدانی غیرسرطانی داشته باشند که می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود.

عفونت‌ها: عفونت‌های ناحیه تناسلی یا لگنی نیز می‌توانند درد تخمدان را به‌همراه داشته باشند.

آسیب‌های تخمدان: در برخی موارد، ممکن است به دلیل آسیب یا جراحی تخمدان، درد تجربه شود.

روش‌های کاهش علائم یائسگی

تعداد قابل‌توجهی از زنان در دوره یائسگی با علائم و حالت‌های ناخوشایندی مواجه می‌شوند که می‌توان با چند راهکار پزشکی و خانگی این علائم را کاهش داد.

هورمون‌درمانی (HT): برای افرادی که به‌طور طبیعی و پس از ۴۵ سالگی یائسه می‌شوند.

جایگزینی هورمونی (HRT): برای افرادی که قبل از ۴۰ سالگی دچار یائسگی می‌شوند.

رژیم غذایی متعادل: کاهش مصرف کافئین و غذاهای تند، افزایش مصرف خوراکی‌های حاوی فیتواستروژن مثل سویا، نخود، عدس، بذر کتان، غلات، سبزیجات و میوه‌ها

هیدراته نگه داشتن بدن: نوشیدن آب کافی در روز می‌تواند به کاهش خشکی پوست و نفخ مرتبط با یائسگی کمک کند.

مکمل‌های غذایی: مصرف مکمل‌های کلسیم، ویتامین D و منیزیم می‌تواند به بهبود سلامت استخوان‌ها و کاهش خطر پوکی استخوان کمک کند. ​

وعده‌های غذایی منظم: خوردن وعده‌های غذایی منظم و متعادل می‌تواند به تثبیت سطح انرژی و جلوگیری از نوسانات خلقی کمک کند.

شناسایی محرک‌های گرگرفتگی: مثل هوای گرم، لباس زیاد یا سیگار

ورزش منظم: پیاده‌روی، یوگا، شنا و فعالیت‌های آرامش‌بخش

مدیریت استرس: تمرین‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق می‌توانند به کاهش استرس و بهبود علائم یائسگی کمک کنند.

مشاوره پزشکی: در صورت شدت علائم، مشورت با پزشک برای بررسی گزینه‌های درمانی مانند هورمون‌درمانی می‌تواند مفید باشد.

روش‌های کاهش علائم یائسگی

کلام آخر

با شناخت و بررسی علائم پساقاعدگی می‌توانید این دوره را بهتر مدیریت کنید و مرحله جدید زندگی خود را با آرامش بیشتری بگذرانید. ما هم در این مقاله سعی کردیم با بیان کامل علائم و توضیح مواردی مثل یائسگی زودرس، در شناخت هرچه بهتر آن کمک کنیم.

فراموش نکنید که یائسگی مانند سایر دوره‌های زندگی بخشی از زندگی عادی است، پس به هیچ عنوان آن را یک بیماری در نظر نگیرید. این دوره از زندگی زنان، نیازمند مدیریت صحیح و ساده است که در این مقاله روش‌های آن را توضیح دادیم.

سوالات متداول یائسگی

اولین علامت یائسگی چیست؟

اولین علامت یائسگی معمولاً تغییرات در دوره‌های قاعدگی است که ممکن است نامنظم یا شدیدتر از قبل شوند. این تغییرات به‌دلیل کاهش تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن رخ می‌دهد.

برای گرگرفتگی یائسگی چه بخوریم؟

برای کاهش گرگرفتگی یائسگی، مصرف غذاهای غنی از فیتواستروژن‌ها مانند سویا، دانه کتان و نخود می‌تواند مفید باشد. همچنین مصرف ویتامین E و مکمل‌های امگا-۳ نیز به بهبود علائم گرگرفتگی کمک می‌کند.

خون یائسگی چه رنگی است؟

خون یائسگی معمولاً قهوه‌ای تیره یا سیاه‌رنگ است و به‌دلیل تغییرات هورمونی و کاهش سطح استروژن در بدن، ضخامت و مقدار آن کاهش یابد. این خونریزی معمولاً به‌طور غیرمنظم اتفاق می‌افتد و نشان‌دهنده پایان تدریجی چرخه‌های قاعدگی است.

منابع: my.clevelandclinic.org، nia.nih.gov

اشتراک گذاری
دیدگاه‌های شما
(3)
  • زهره 1404/02/09

    من یه ماه فلوکستین خوردم و متاسفانه به دلیل شروع ماه رمضون یهو قطع کردم و دیگه پریود نشدم اخرین بار 24 بهمن بوده دکترم میگه علایم یائسگی هست 40سالمه. آیا عوارض اون قرصاس؟ چیکار باید بکنم سطح استروژن و پروژسترون خونم زیاد بود

  • مهربانو.پ 1404/02/08

    پریود.چند.روزه.است.

  • فرخنده آزادبخت 1404/02/07

    سلام اطلاعات مفیدی به تمام زنان جامعه عرضه کردید متشکرم

نظر خود را ثبت کنید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب مرتبط

جوش پریودی چیست و پریود نامنظم چه تاثیری روی آن دارد؟

جوش پریودی، نوعی آکنه است که به دلیل تغییرات هورمونی در طول سیکل قاعدگی ایجاد می‌شود. این نوع جوش معمولاً در روزهای نزدیک به شروع پریود، به‌ویژه ۷…

نشانه‌ها و علت لکه‌ بینی قبل و بعد از پریود

لکه‌ بینی یکی از پدیده‌های شایع در میان زنان به شمار می‌رود که ممکن است در تمام مراحل چرخه قاعدگی رخ دهد. این وضعیت، اگرچه اغلب بی‌خطر است…

دلیل تاخیر پریود با تغییر فصل چیست؟

تغییر فصل می‌تواند روی چرخه قاعدگی تأثیرگذار باشد و در برخی موارد باعث عقب افتادن پریود شود؛ از کاهش نور خورشید گرفته تا تغییر در فعالیت بدنی و…