نگران عقب افتادن پریود خود هستید، در حالی که می‌دانید باردار نیستید؟
اگر عادت به پریودهای منظم دارید، ممکن است این عقب افتادگی برایتان ناراحت و نگران کننده باشد. تاخیر یا از دست دادن پریود به دلایل مختلفی جز بارداری مانند استرس و سندرم تخمدان پلی کیستیک هم اتفاق می‌افتد که در ادامه درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم.
چرخه قاعدگی چیست؟
بدن خانم‌ها در طی گذراندن تغییراتی هورمونی که آن را قاعدگی، دوره، چرخه یا سیکل قاعدگی می‌نامند، خودش را برای بارداری احتمالی آماده می‌کند. یعنی در چرخه قاعدگی هورمون‌های استروژن (Estrogen) و پروژسترون (progesterone)، توسط غده هیپوفیز و تخمدان‌ها ترشح می‌شوند و بدن خانم‌ها به ترشح این هورمون‌ها واکنش نشان می‌دهد.
مرحله خون‌ریزی پریود:
همانطور که در مقاله پریود چیست گفتیم، پریود زمانی اتفاق می‌افتد که برای خانم‌ها بارداری اتفاق نیفتاده است و پوشش داخلی رحم از طریق واژن خارج می‌شود.
- مرحله فولیکولار (Follicular phase):
در این مرحله، سطح هورمون استروژن افزایش می‌یابد. در نتیجه پوشش داخلی رحم یا آندومتر، ضخیم می‌شود.
همچنین فولیکول‌های تخمدان (فولیکول کیسه کروی شکلی است که تخمدان، درون آن قرار می‌گیرد) توسط هورمون دیگری به نام هورمون محرک فولیکول (FSH) رشد می‌کنند. در نهایت یکی از این فولیکول‌های در حال رشد، یک تخمک بالغ به وجود می‌آورد.
- مرحله تخمک‌گذاری:
با افزایش سطح ترشح هورمونی به نام لوتئینیزه کننده (LH) در این مرحله، تخمک از تخمدان رها می‌شود که این فرایند را مرحله تخمک‌گذاری می‌نامند.
- مرحله لوتئال (luteal phase):
تخمک رها شده از طریق لوله‌های فالوپ (لوله‌های رحمی که توسط آن، تخمک از تخمدان به رحم منتقل می‌شود) به سمت رحم حرکت می‌کند. همچنین سطح هورمون پروژسترون، برای آماده کردن پوشش داخلی رحم به‌خاطر بارداری افزایش می‌یابد. در این مرحله یکی از ۲ اتفاق زیر می‌تواند پیش آید:
تخمک توسط اسپرم بارور شود و به دیواره رحم بچسبد. بنابراین بارداری اتفاق می‌افتد.
اگر بارداری رخ ندهد، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد. در نتیجه این اتفاق، پوشش ضخیم رحم از طریق خون‌ریزی پریود ریزش می‌کند.
فاصله بین دو پریود چقدر است؟
چرخه قاعدگی با اولین روز پریود آغاز و تا اولین روز پریود بعدی ادامه دارد. یعنی به‌طور میانگین فاصله بین دو پریود ۲۸ روز است. این فاصله برای همه خانم‌ها یکسان نیست و می‌تواند از ۲۱ تا ۳۸ روز متغیر باشد. اما گاهی به دلایل مختلفی مانند استرس، تغییر در شرایط زندگی و بیماری، شاهد تاخیر در پریود هستیم و فاصله بین دو پریود از این بازه زمانی بیشتر یا کمتر می‌شود.
دلایل عقب افتادن پریود چیست؟
همانطور که گفتیم، فاصله بین پریودها ممکن است برای بعضی از خانم‌ها کمتر یا بیشتر باشد و همچنان همه چیز در چرخه قاعدگی آن‌ها طبیعی به نظر برسد. از طرفی همیشه این گونه نیست و بهتر است در صورت عقب انداختن پریود به پزشک مراجعه کنید.
اگر برایتان سوال شده است که چه عواملی باعث عقب افتادن پریود می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استرس
استرس شدید، می‌تواند روی هورمون‌ها اثر بگذارد و روال عادی زندگی یک خانم را تغییر دهد. علاوه بر این، می‌تواند روی غده هیپوتالاموس (Hypothalamus) که تنظیم قاعدگی برعهده آن است، تاثیرگذار باشد. با گذشت زمان، استرس می‌تواند منجر به بیماری، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن هم شود که همه این موارد، احتمال دارد از دلایل تاخیر در پریود باشند.
وزن کم بدن
خانم‌هایی که اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی دارند، ممکن است با تاخیر در پریود مواجه شوند. کاهش وزن بیش از حد، حتی احتمال دارد چرخه پریود را به‌طور کامل متوقف کند؛ چراکه مرحله تخمک‌گذاری به‌دلیل نداشتن چربی کافی متوقف می‌شود.
چاقی
همانطور که کمبود وزن می‌تواند باعث به‌هم‌ریختگی هورمون‌ها و عقب افتادن پریود شود، چاقی هم می‌تواند. چراکه چاقی باعث تولید بیش از حد هورمون استروژن می‌شود. مقدار بسیار زیاد استروژن می‌تواند باعث عقب افتادن پریود و حتی توقف کامل آن شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، باعث می‌شود بدن خانم‌ها هورمون مردانه آندروژن (Androgen) بیشتری تولید کند. در نتیجه به‌هم‌ریختگی تعادل این هورمون، کیست روی تخمدان‌ها به وجود می‌آید. این اتفاق می‌تواند تخمک‌گذاری را نامنظم، آهسته یا به‌طور کلی متوقف کند. همچنین بقیه هورمون‌ها مانند انسولین هم ممکن است نامتعادل شوند. چراکه از عوارض ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، می‌توان به مقاومت بدن نسبت به انسولین اشاره کرد.
پیشگیری از بارداری
به‌دلیل اینکه قرص‌های ضدبارداری دارای هورمون‌های استروژن و پروژستین هستند، مصرف آن‌ها از ترشح تخمک توسط تخمدان‌ها جلوگیری می‌کنند؛ در نتیجه ممکن است خانم‌ها زمانی که از بارداری پیشگیری می‌کنند، با تغییراتی در چرخه قاعدگی و پریود خود مواجه شوند.
بیماری‌های مزمن
بیماری‌های مزمن مانند دیابت و سلیاک (یک اختلال خودایمنی در روده باریک) هم می‌توانند از دلایل عقب افتادن پریود باشند.
تغییرات قندخون با تغییرات هورمونی ارتباط دارد؛ اگرچه که این اتفاق نادر است، اما دیابت کنترل نشده می‌تواند باعث تاخیر در پریود خانم‌ها شود. بیماری سلیاک هم باعث التهاب می‌شود که ممکن است منجر به آسیب در روده کوچک و مانع جذب مواد مغذی در بدن شود و پریود را عقب بیندازد.
نارسایی زودرس تخمدان (POI)
بیشتر خانم‌ها یائسگی را در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی تجربه می‌کنند. اما خانم‌هایی که علائم پیش از یائسگی را در حدود ۴۰ سالگی یا سنین پایین‌تر در خود مشاهده می‌کنند، ممکن است دچار نارسایی زودرس تخمدان (POI) باشند. ابتلا به این نارسایی، می‌تواند با جراحی برداشتن تخمدان‌ها یا علت‌های دیگری مانند اختلالات ژنتیکی و شرایط خودایمنی ایجاد شود.
مشکلات تیروئید
پرکاری یا کم‌کاری غده تیروئید هم می‌تواند از دلایل عقب افتادن پریود باشد. تیروئید، متابولیسم بدن را تنظیم می‌کند؛ بنابراین سطح ترشح هورمون‌ها می‌تواند تحت تاثیر آن قرار بگیرد.
آیا تاخیر در پریود نشانه پریود نامنظم است؟
گاهی تاخیر در پریود و عقب افتادن آن، نشان‌دهنده یک مشکل در سلامت بدن خانم‌ها است. عقب انداختن پریود، به‌دلیل به‌هم‌ریختگی تعادل هورمون‌ها و بیماری شایع است. البته زمانی که پریود شما برای اولین بار آغاز می‌شود یا یائسگی قرار است اتفاق بیفتد، داشتن پریود نامنظم طبیعی است.
خطرات و عوارض عقب افتادن پریود
خطرات تاخیر در پریود به‌طور معمول مضر نیستند، اما بی‌نظمی و به تعویق افتادن مداوم و طولانی مدت پریود می‌تواند خطراتی مانند موارد زیر را افزایش دهد:
-
ناباروری
علت عقب افتادن پریود می‌تواند ناشی از انجام نشدن تخمک‌گذاری باشد.
-
کم‌خونی
اگر دوره‌های پریود سنگین باشد، ممکن است یک خانم به اندازه‌ای خون از دست دهد که باعث کمبود آهن در او شود.
-
پوکی استخوان
هورمون استروژن، به قوی نگه داشتن استخوان‌ها کمک می‌کند. بدن خانمی که به‌طور منظم چرخه قاعدگی و پریود را طی نمی‌کند، ممکن است به‌دلیل داشتن استروژن کمتر، در معرض خطر بیشتری برای پوکی استخوان باشد.
-
بیماری‌های قلبی عروقی
مشابه پوکی استخوان، کمبود استروژن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را هم افزایش دهد.
-
هیپرپلازی آندومتر
اگر خانمی بدون درمان، برای مدت طولانی پریودهای عقب افتاده داشته باشد، ممکن است خطر هیپرپلازی آندومتر افزایش یابد؛ یعنی پوشش داخل رحم به‌طور غیرعادی ضخیم می‌شود و این اتفاق خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد.
چطور می‌توان عقب افتادن (به تعویق افتادن) پریود را درمان کرد؟
درمان عقب انداختن پریود، بستگی به این موضوع دارد که چه عاملی باعث بروز این اتفاق شده است. پزشک با دانستن علت تاخیر در پریود، می‌تواند شما را درمان کند.
این درمان ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد:
اگر علت تاخیر در پریود به‌دلیل استرس باشد، برای درمان آن می‌توان تکنیک‌ها و تمرین‌های آرامش اعصاب مانند یوگا را انجام و سبک زندگی را تغییر داد. همچنین از یک روان‌شناس برای درمان استرس کمک گرفت.
تاخیر در پریود به‌دلیل کمبود وزن را می‌توان با دریافت درمان برای اختلالات خوردن و رسیدن به نقطه‌ای که چربی بدن طبیعی و نرمال باشد، درمان کرد.
اگر پزشک تشخیص دهد که چاقی باعث عقب افتادن یا قطع کامل پریود شده است، ممکن است توصیه کند که از طریق تغییر سبک زندگی، از جمله تمرکز بر غذاهای پر از مواد مغذی و ورزش، وزنتان را کاهش دهید.
درمان عقب افتادن پریود به‌دلیل ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، روی تسکین علائم ناشی از این سندرم تمرکز دارد. پزشک با انجام معاینه و گرفتن شرح حال، ممکن است پیشگیری از بارداری یا دارویی را برای تنظیم دوره پریود خانم‌ها پیشنهاد دهد.
خانم‌هایی که قاعدگی‌هایشان عقب افتاده است و 40 سال یا کمتر دارند، با پزشک خود درباره احتمال ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان (POI) و روش‌های درمان آن مشورت کنند.
تاخیر در پریود به‌دلیل مشکلات تیروئید، به‌طور معمول با دارو قابل درمان است. پس از درمان، قاعدگی خانم‌ها احتمالا به چرخه طبیعی خود باز می‌گردد.
ممکن است شنیده باشید که برای درمان عقب افتادگی پریود می‌توان از داروهای گیاهی هم استفاده کرد. اما آیا واقعا می‌شود؟ پیشنهاد می‌کنیم مطلب «انواع داروهای گیاهی برای پریود شدن سریع» را مطالعه کنید.
کلام آخر
عقب افتادن پریود در خانم‌ها فقط به علت بارداری نیست. خانم‌ها به دلایل مختلفی مانند نارسایی زودرس تخمدان یا داشتن تیروئید هم ممکن است شاهد تاخیر در پریودشان باشند. برای بیشتر دلایل عقب افتادگی پریود، راه‌های درمان وجود دارد. در صورت بروز چنین اتفاقی بهتر است در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه و تاخیر در پریود خود را درمان کنید.
منابع
https://my.clevelandclinic.org
https://www.healthline.com/
https://www.medicalnewstoday.com