لکه بینی یکی از پدیده‌های شایع در میان زنان به شمار می‌رود که ممکن است در تمام مراحل چرخه قاعدگی رخ دهد. این وضعیت، اگرچه اغلب بی‌خطر است…
ادامه مطلب >
اگر تا به‌حال دردهای پریود غیرعادی و شدید را تجربه کرده‌اید؛ طوری‌که زندگی روزمره‌تان را مختل کرده باشد یا اگر با خستگی مداوم و مشکلات باروری دست‌وپنجه نرم کرده‌اید، علت آنها ممکن است آندومتریوز باشد. در این مقاله، با علائم اندومتریوز و روش‌های درمان آن آشنا می‌شوید.
آندومتریوز چیست؟
اندومتریوز (Endometriosis) یک بیماری مزمن است که تقریباً ۱۰ درصد از زنان و دختران را در سنین باروری تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بافتی مشابه دیواره داخلی رحم (اندومتر) خارج از رحم رشد می‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث درد شدید در لگن شود و باردار شدن را دشوار کند.
آندومتریوز ممکن است از اولین پریود دختران شروع شود و باعث التهاب و ایجاد چسبندگی بین بافت‌ها در ناحیه لگن و در موارد نادر، سایر قسمت‌های بدن می‌شود.
علائم آندومتریوز چیست؟
آندومتریوز اغلب باعث درد شدید در ناحیه لگن به‌ویژه در دوران پریود، خونریزی شدید پریود، اختلال در باردار شدن، درد هنگام رابطه جنسی یا بعد از آن، درد هنگام ادرار یا دفع مدفوع، نفخ یا حالت تهوع، خستگی، افسردگی یا اضطراب می‌شود. علائم اندومتریوز معمولاً پس از یائسگی بهبود می‌یابد اما همیشه این‌گونه نیست.
بعضی از افراد مبتلا به آندومتریوز هیچ علامتی ندارند اما برای افرادی که علائم را تجربه می‌کنند، درد در ناحیه پایین شکم (لگن) یک نشانه رایج است. علائم آندومتریوز متنوع و گسترده هستند و گاهی افرادی که علائم دارند ممکن است از وجود این بیماری آگاه نباشند.
علت آندومتریوز چیست؟
علت دقیق اندومتریوز هنوز ناشناخته است. با این‌حال، فرضیه‌های زیر مطرح هستند:
- پریود برگشتی: سلول‌های اندومتر از طریق لوله‌های فالوپ به حفره لگنی بازمی‌گردند.
- متاپلازی سلولی: تغییر شکل سلول‌ها به سلول‌های مشابه اندومتر.
- تغییر سلول‌های جنینی: هورمون‌هایی مانند استروژن ممکن است سلول‌های جنینی را در دوران بلوغ به سلول‌های مشابه اندومتر تبدیل کنند.
- عوارض ناشی از زخم جراحی: سلول‌های اندومتر می‌توانند به بافت زخم‌های جراحی مانند سزارین، بچسبند.
- انتقال سلول‌های اندومتر: سیستم لنفاوی و رگ‌های خونی، سلول‌های آندومتر را به سایر بخش‌های بدن منتقل می‌کنند.
- اختلال در سیستم ایمنی: اختلالات سیستم ایمنی می‌تواند مانع از شناسایی و از بین بردن بافت آندومتر شود.
- تغییرات هورمونی: می‌تواند باعث تحریک رشد سلول‌های اندومتر در خارج از رحم شود.
آندومتریوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص آندومتریوز معمولاً با بررسی تاریخچه علائم پریود و درد مزمن لگنی آغاز می‌شود. در بعضی موارد، از تصویربرداری‌هایی مانند سونوگرافی یا MRI استفاده شده، گاهی هم برای تایید تشخیص لاپاراسکوپی توصیه می‌شود.
کیست آندومتریوز چیست؟
کیستهای اندومتریوز تخمدانی یا «کیستهای شکلاتی»، نوعی کیست حاوی خون قدیمی، داخل یا روی تخمدان‌ها هستند. در این کیست‌ها، بافتی مشابه پوشش داخلی رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد کرده و در نتیجه آن ممکن است علائم ناخوشایندی ایجاد شود که پزشک می‌تواند به مدیریت آنها کمک کند. در برخی موارد، برداشتن این کیست‌ها بهترین راه‌حل است.
تقریباً ۱۰٪ از افراد دارای عادت ماهانه، به آندومتریوز مبتلا هستند و حدود ۱۷٪ تا ۴۴٪ از آنها کیستهای اندومتریوز تخمدانی را تجربه می‌کنند.
تخمدان پلی‌کیستیک با کیست اندومتریوز تخمدانی تفاوت‌های اساسی دارد؛ برای آشنایی با تخمدان پلی‌کیستیک نگاهی به مقاله زیر داشته باشید.
مقاله مرتبط:
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) چیست و چطور درمان می‌شود؟
گاهی افزایش وزن ناگهانی، پریودهای نامنظم، جوش و آکنه پوستی، ریزش مو یا افزایش موهای زائد روی صورت ... مطالعهآیا آندومتریوز سرطان خوش‌خیم است؟
آندومتریوز یک بیماری خوش‌خیم است اما می‌تواند باعث عوارض جدی‌تر شود. اگرچه نادر است ولی برخی تحقیقات به ارتباط بین اندومتریوز و افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان اشاره کرده‌اند.
همچنین نوع دیگری از سرطان به نام آدنوکارسینومای وابسته به اندومتریوز ممکن است در سنین بالاتر در افرادی که مبتلا به اندومتریوز بوده‌اند، بروز کند که احتمال این نوع سرطان هم نادر است.
تاثیر آندومتریوز روی بارداری
یکی از عوارض اصلی اندومتریوز مسئله ناباروری است. تقریبا نیمی از افرادی که مبتلا به اندومتریوز هستند، برای باردار شدن دچار مشکل می‌شوند. برای بارداری، تخمک آزاد شده باید از طریق لوله فالوپ به سمت رحم حرکت کرده و توسط اسپرم بارور شود. اندومتریوز ممکن است لوله را مسدود کرده و مانع از اتصال تخمک و اسپرم شود.
با این‌حال، بسیاری از افرادی که مبتلا به اندومتریوز خفیف تا متوسط هستند، هنوز قادر به بارداری و نگهداری جنین تا پایان دوره بارداری هستند. برای افزایش شانس بارداری، درمان‌هایی مانند تحریک تخمدان، لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا جراحی برداشتن بافت آندومتریوز تجویز می‌شود.
آندومتریوز در دختران مجرد
آندومتریوز ممکن است در دختران مجرد نیز تشخیص داده شود. علائم در این گروه شامل قاعدگی دردناک و اختلال در فعالیت‌های روزمره است. تشخیص زودهنگام می‌تواند به کاهش درد و کنترل علائم کمک کند.
انواع روش درمان آندومتریوز
درمان آندومتریوز و انتخاب دارو به عواملی مانند شدت علائم، سن بیمار و تمایل به بارداری بستگی دارد. درمان دارویی آندومتریوز می‌تواند به کاهش علائم و کنترل رشد غیرطبیعی بافت‌ها کمک کند اما هیچ دارویی به‌طور قطعی این بیماری را درمان نمی‌کند. هدف اصلی درمان، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی فرد است.
در ادامه گزینه‌های درمانی که توسط پزشک تجویز می‌شود را بررسی می‌کنیم:
- داروهای مسکن: مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، دیکلوفناک
- داروهای هورمونی: شامل پیشگیری از بارداری یا قرص‌های ضدبارداری، IUDهای هورمونی، داروهای پروژستینی و انواع تزریق‌ها
- قرص‌های ضد آندروژن: مانند سپترولین و فلوتامید
- جراحی: برای برداشتن بافت‌های آندومتریوز یا چسبندگی‌ها به‌ویژه در موارد شدید
- درمان ناباروری: مانند IVF برای زنانی که قصد بارداری دارند
انتخاب بهترین گزینه درمانی باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود تا بر اساس شرایط فردی و نیازهای بیمار تنظیم گردد.
درمان آندومتریوز با طب سنتی
برخی از افراد برای مدیریت علائم به درمان‌های طبیعی روی می‌آورند. روش‌هایی مانند طب سوزنی، دمنوش‌های گیاهی و تغییر رژیم غذایی که باید با مشورت و تشخیص پزشک انجام شوند.
آیا با برداشتن رحم، آندومتریوز درمان می‌شود؟
هیسترکتومی (برداشتن رحم) ممکن است در برخی موارد شدید به‌عنوان آخرین راه‌حل توصیه شود. با این‌حال، این روش همیشه به درمان قطعی منجر نمی‌شود، زیرا بافت آندومتریوز می‌تواند در خارج از رحم باقی بماند.
رژیم غذایی آندومتریوز
رژیم غذایی سالم می‌تواند به کاهش التهاب و علائم اندومتریوز کمک کند. نکات کلیدی شامل:
- مصرف غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان مانند سبزیجات برگ سبز
- کاهش مصرف قند و چربی‌های اشباع
- استفاده از ماهی‌های چرب مانند سالمون برای تامین امگا ۳
- مصرف فیبر بالا برای بهبود عملکرد روده
کلام پایانی
آندومتریوز یک بیماری پیچیده و مزمن است که نیاز به آگاهی، تشخیص زودهنگام و مدیریت موثر دارد. اگرچه درمان قطعی وجود ندارد اما گزینه‌های دارویی، جراحی و حتی تغییر سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم آن کمک کند. توجه به رژیم غذایی نیز می‌تواند بهبود کیفیت زندگی را تسهیل کند. آگاهی‌بخشی درباره این بیماری، نقش مهمی در کاهش تاخیر تشخیص و بهبود نتایج درمانی دارد.
سوالات متداول آندومتریوز
بهترین دارو برای درمان آندومتریوز چیست؟
هیچ داروی خاصی به‌تنهایی نمی‌تواند آندومتریوز را درمان کند اما داروهای هورمونی مانند آنالوگ‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین، قرص‌های ضد آندروژن و قرص‌های ضدبارداری ترکیبی، معمولاً برای کاهش علائم و کنترل بیماری موثر هستند که باید توسط پزشک تجویز شوند.
منابع: who، mayoclinic، healthline
دیدگاه‌های شما
(33)سلام من ۲ ساله قرص جلوگیری میخورم برای اینکه اندومتریوز دیگ تشکیل نشه و پیشگیری کنه الان آندومتریوز ندارم اما گفتن باید قرص رو ادامه بدم. مدت دوماهه بخاطر چاقی زیاد قرص رو قطع کردم و درد های پریودی خیلی شدید من برگشته ایا مشکل ساز میشع برام ؟؟؟دوباره قرص رو ادامه بدم؟؟و اینکه چه قرص جلوگیری هست کمتر چاق کنه و عوارضش کمتر باشه؟؟
منم آندومتریوز داشتم .تخمدان چپم تخلیه شد.پیش دکتر شهرزاد شیخ حسنی بیمارستان امام خمینی تهران رفتم دارو دادن زودتر از موعد یائسه شدم .الحمدلله حالم خوبه .
من۳ ساله قرص وروژست میخورم بهترم کیستام برطرف شده
من ۵۳ سالمه ضخامت ۲۰ داشتم داروی گیاهی استفاده کردم ضخامت خارج شد از بدنم
سلام جناب دکتر من دیواره رحمم کلفت شده خونریزیم قط نمیشدکلی مجسترول هورمونی دادن نشد کورتاژ کردن الان یک ماهه قط شده تازه دوروزه لکه پریود میبینم لطفآ بگین من عمل کنم یا چه داروی استفاده کنم کیست هم تشخیس دادن کیستومیوم چیکارکنم خطری هست یانه