اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل اصلی افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان هستند که می‌توانند تعادل هورمونی بدن را برهم بزنند و موجب رشد سلول‌های سرطانی…
ادامه مطلب >
سرطان پستان یکی از چالش‌های جدی سلامت زنان است که تأثیرات گسترده‌ای بر جنبه‌های جسمی، روانی و اجتماعی زندگی آنها دارد. شناخت و آگاهی از سرطان سینه، نه تنها به تشخیص زودهنگام این بیماری و افزایش شانس درمان کمک می‌کند، بلکه عوارض احتمالی آن را هم کاهش می‌دهد. خودآزمایی پستان در منزل موثرترین و آسان‌ترین راه تشخیص زودهنگام سرطان سینه است که فرد می‌تواند خودش آن را انجام دهد. در این مقاله از مای‌لیدی راهنمای جامعی از خودآزمایی پستان در خانه، زمان و نحوه انجام این کار را در اختیار شما قرار داده‌ایم. همراه ما باشید.
خودآزمایی پستان چیست؟
خودآزمایی پستان یا Breast Self-Examination (BSE)، ترکیبی از معاینات فیزیکی و بصری پستان‌ها است که با لمس و مشاهده سینه توسط خود فرد انجام می‌شود. هر زنی در هر سنی، می‌تواند این معاینه را به‌راحتی -بدون تجهیزات خاص پزشکی یا صرف هزینه اقتصادی- تنها در عرض ۱۵ دقیقه انجام دهد.
هدف از این معاینه ماهانه، آشنایی با ویژگی‌ها و مشخصات سینه سالم است و کمک می‌کند هر گونه تغییر یا ناهنجاری در پستان‌های خود، مانند یک توده جدید یا تغییرات پوستی را در مراحل اولیه شناسایی و برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید.
۷۰ درصد سرطان‌های پستان طی معاینه پستان توسط خود فرد، کشف می‌شود. اما به هیچ‌وجه نباید این‌طور برداشت کرد که معاینه ماهانه می‌تواند جایگزین معاینه بالینی توسط پزشک یا ماموگرافی شود.
فراموش نکنید که معاینات منظم در فواصل ۶ تا ۱۲ ماه توسط پزشک و انجام ماموگرافی مطابق نظر پزشک، برای محافظت از شماست و باید همراه با خودآزمایی پستان انجام شود.
بهترین زمان انجام خودآزمایی پستان
به تمام زنان توصیه می‌شود، از سن ۲۰ سالگی به بعد، حداقل یکبار در ماه خودآزمایی پستان را به‌عنوان یکی از روش‌های غربالگری انجام دهند. بهترین زمان انجام معاینه سینه در خانه به‌صورت ماهیانه، برای زنانی که هنوز پریود می‌شوند، عادت ماهیانه نمی‌شوند یا به سن یائسگی رسیده‌اند، متفاوت است.
خودآزمایی پستان برای زنانی که پریود می‌شوند
بهترین زمان انجام معاینه ۲ تا ۳ روز بعد از پایان عادت ماهیانه یعنی حدود روز نهم یا دهم پس از شروع عادت ماهیانه است. چرا که در این زمان، پستان‌ها کمترین میزان حساسیت و سنگینی را دارند و انجام معاینه راحت‌تر می‌شود و نتیجه آن دقیق‌تر است.
خودآزمایی پستان برای زنانی که عادت ماهیانه نمی‌شوند
برای زنانی که به هر دلیلی پریود نمی‌شوند، تست سرطان سینه یک روز مشخص در هر روز اول ماه است.
خودآزمایی پستان برای زنانی که در دوران شیردهی هستند
بهترین زمان انجام معاینه پستان برای پیشگیری یا تشخیص سرطان سینه برای زنانی که از سینه به نوزاد شیر می‌دهند، بعد از شیر دادن و تخلیه شیر از پستان است و دقیق‌ترین نتیجه را به‌همراه دارد.
خودآزمایی پستان برای زنانی که به سن یائسگی رسیده‌اند
زنانی که در دوره پساقاعدگی (یائسگی) هستند و یا رحم و تخمدان خود را از طریق عمل جراحی برداشته‌اند، بهتر است یک روز مشخص در هر ماه (ترجیحا روزهای اول ماه) را به معاینه سینه در خانه اختصاص دهند.
در نظر داشته باشید که اگر زنی در سنین پیش از یائسگی است و تخمدان‌ها در بدن او وجود دارد، بهتر است برای انجام معاینه دقیق‌تر پستان خود به پزشک مراجعه کند. همچنین به فردی که از درمان‌های هورمونی استفاده می‌کند، توصیه می‌شود درباره زمان انجام خودآزمایی پستان با پزشک متخصص مشورت کند.
روش انجام خودآزمایی پستان در ۲ مرحله
خودآزمایی پستان شامل دو مرحله کلی «نگاه کردن» و «لمس کردن» است که در ادامه توضیح می‌دهیم.
۱. با نگاه گردن به پستان‌های خود شروع کنید
بعضی از بیماری‌های پستان، به ویژه سرطان، تغییراتی در ظاهر سینه ایجاد می‌کنند که صرفاً با دقیق نگاه کردن به آنها قابل تشخیص هستند. بنابراین، در قدم اول باید با ظاهر پستان‌های خود آشنا شوید تا تغییرات احتمالی در آنها را تشخیص دهید.
مراحل معاینه سینه با مشاهده:
- دست‌ها را در دو طرف بدن به حالت آویزان قرار دهید.
- همزمان با دیدن پستان‌ها، دست‌ها را از کنار سر صاف بالا بکشید.
- دست‌ها را از آرنج خم کنید و به کمر فشار دهید.
- دست‌های خود را صاف به جلو بکشید و کمی به سمت جلو خم شوید.
در هر چهار وضعیت، پستان‌ها را به دقت نگاه کنید. در صورتی‌که تغییری مانند فرورفتگی پوست یا نوک پستان، قرمزی یا زخم، پوسته پوسته شدن یا انحراف نوک پستان‌ها، برآمدگی یا برجستگی در قسمتی از پستان مشاهده کردید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
نامتقارن بودن پستان‌ها، اگر از سنین پایین‌تر یعنی دوران بلوغ یا بعد از شیردهی یا به‌طور مادرزادی باشد، طبیعی است اما حتی کوچکترین تغییر در اندازه پستان‌ها نیز مهم است و باید بررسی شود.
۲. پستان‌های خود را لمس کنید
هنگام لمس پستان‌ها، بهتر است از قسمت انتهایی بند آخرِ ۳ انگشت میانی دست‌ها (نه نوک انگشتان) استفاده کنید که اصطلاحا به این قسمت، نرمه انگشت گفته می‌شود و حساسیت لمس آن بیشتر از بقیه نقاط است.
محدوده‌ای که بین استخوان ترقوه از بالا، استخوان جناغ سینه و زیر بغل از طرفین، دو انگشت پایین‌تر از لبه پایین پستان و در محل کش لباس زیر از پایین قرار دارد، باید با نرمه انگشت معاینه شود.
برای لمس هر دو پستان، بهتر است دراز بکشید. برای معاینه پستان راست همیشه از دست چپ و برای معاینه پستان چپ همیشه از دست راست استفاده کنید.
همچنین توصیه می‌شود برای معاینه پستان راست یک بالش کوچک زیر شانه چپ قرار داده و دست چپ را زیر سر بگذارید. شانه شما باید به‌اندازه‌ای بالا رود که پستان چپ در وسط قفسه سینه قرار گیرد و به هیچ سمتی انحراف نداشته باشد.
پستان را به‌طور کامل با حرکات چرخشی کوتاه لمس کنید. برای لمس، انگشتان را روی قفسه سینه با فشار کم، متوسط و زیاد بچرخانید تا لمس سطحی و عمقی در هر ناحیه انجام شود. برای اینکه تمام پستان معاینه شود، می‌توانید به دو روش زیر، خودآزمایی را انجام دهید:
- لمس تمام پستان به صورت دایره‌های متحدالمرکز از اطراف به‌سمت نوک پستان
- تقسیم پستان به ۴ قسمت و معاینه هر ربع ساعت یکبار به‌طور جداگانه
بعد از انجام معاینه، ابتدا دنباله یکی از پستان‌ها را در ناحیه زیر بغل و سپس گودی زیر بغل را از نظر وجود توده پستانی یا زیر بغلی بررسی کنید. پستان دیگر هم به همین شیوه معاینه شود.
از آنجایی‌که هنگام استحمام، پوست پستان لغزنده و اصطکاک در لمس کمتر است و معاینه راحت‌تر انجام می‌شود، می‌توانید خودآزمایی پستان را در این موقعیت هم انجام دهید.
هرگز بین دو انگشت خود، پستان را فشار ندهید؛ چون در این حالت به‌طور کاذب توده احساس می‌کنید. فقط در انتهای معاینه، نوک پستان را مانند حالت دوشیدن کمی فشار دهید تا در صورت وجود ترشح، آن را پیدا کنید.
با این‌حال توصیه می‌شود به‌منظور آمادگی برای انجام معاینه پستان، قبل از شروع خودآزمایی درباره دستورالعمل‌ها و تکنیک‌های آن با پزشک خود مشورت کنید.
برای معاینه سینه چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هنگام خودآزمایی پستان، موارد زیر را در نظر داشته باشید تا در صورت وجود هر یک از این موارد به پزشک متخصص مراجعه کنید و به تجویز او، آزمایش‌های لازم و معاینات بالینی پستان شامل ماموگرافی و سونوگرافی را انجام دهیم.
- لمس توده در پستان
- افزایش اندازه توده‌ای که از قبل وجود داشته
- پوسته‌پوسته شدن، قرمزی و خارش نوک پستان
- ترشح غیرطبیعی از نوک پستان
- علائم پوستی مانند فرورفتگی پوست یا نوک پستان، انحراف نوک پستان، قرمزی، زخم و …
کلام پایانی
انجام خودآزمایی پستان به‌صورت ماهیانه به شما در حفظ سلامت پستان و تشخیص علائم اولیه سرطان کمک می‌کند. شما می‌توانید معاینه سینه را در روتین خود بگنجانید و هر ماه آن را انجام دهید. با هربار خودآزمایی پستان، از تغییرات آن آگاه می‌شوید و می‌توانید آن را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید. خواندن این مقاله به شما کمک می‌کند با نحوه صحیح خودآزمایی پستان و نکات لازم آن آشنا شوید.
سوالات متداول خودآزمایی پستان
بهترین زمان معاینه سینه در خانه چه زمانی است؟
بهترین زمان معاینه سینه در خانه، برای کسانی‌که پریود می‌شوند، زنانی که به هر دلیلی پریود نمی‌شوند، زنانی‌که در دوران شیردهی خود هستند و افرادی که در دوران یائسگی به‌سر می‌برند، متفاوت است که هرکدام را به‌طور کامل در این مقاله توضیح داده‌ایم.
مشخصات سینه سالم چیست؟
سینه سالم فاقد توده یا سفتی غیرعادی است، پوست آن صاف و بدون فرورفتگی، قرمزی، پوسته‌پوسته شدن، ترشح غیرعادی از نوک پستان، یا انحراف نوک پستان است.
منابع:
