پریود بخش طبیعی و ضروری از زندگی زنان است که ممکن است گاهی با چالش‌هایی همراه باشد. انتخاب‌های آگاهانه و مناسب می‌توانند گذر از این چالش‌ها را بسیار…
ادامه مطلب >
اختلالات قاعدگی مثل پریود نامنظم و بی‌نظمی قاعدگی، یکی از مسائل شایع در سلامت زنان است که می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر در سیستم تولید مثل باشد. این اختلالات نه‌تنها می‌توانند روی زندگی روزمره و کیفیت زآن تاثیر بگذارند، بلکه ممکن است نیازمند بررسی‌های پزشکی و درمان‌های مناسب باشند. در این مقاله از مای‌لیدی، به بررسی علت اختلالات قاعدگی، روش‌های درمان و مدیریت آن می‌پردازیم تا دوره قاعدگی سالم‌تری را تجربه کنید.
اختلالات قاعدگی و انواع آن
سیکل قاعدگی معمولا هر ۲۸ روز اتفاق می‌افتد اما چرخه پریود طبیعی می‌تواند از ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر باشد که متوسط طول این چرخه همان ۲۸ روز است. در اغلب زنان خونریزی قاعدگی ۴ تا ۷ روز طول می‌کشد. همه این موارد نشان‌دهنده یک چرخه پریود منظم است.
اما گاهی تغییرات و بی‌نظمی‌هایی در چرخه پریود اتفاق می‌افتد که در این بخش آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- چرخه پریود کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز
- نداشتن ۳ یا بیشتر دوره‌های خونریزی قاعدگی پشت سر هم
- حجم خونریزی زیاد یا کمتر از حد معمول
- تفاوت بیش از ۹ روز بین هر چرخه قاعدگی. برای مثال: یک سیکل ۲۸ روزه، سیکل بعدی ۳۷ روز و سیکل بعدی ۲۹ روزه
- تجربه پریود با درد شدید، گرفتگی عضلات، حالت تهوع یا استفراغ
- خونریزی یا لکه‌بینی بین هر قاعدگی، بعد از یائسگی یا بعد از رابطه جنسی
- خیس شدن چند نوار بهداشتی در مدت ۱ ساعت
انواع اختلالات قاعدگی
اختلال قاعدگی یا بی‌نظمی قاعدگی ممکن است یکی از انواع زیر را شامل شود:
- آمنوره: وضعیتی که در آن قاعدگی بهطور کامل متوقف می‌شود. قطع پریود به‌مدت ۹۰ روز یا بیشتر غیرطبیعی است؛ مگر این‌که باردار، شیرده یا یائسه باشید. در این‌صورت آمنوره ثانویه اتفاق افتاده اما اگر در سن ۱۵-۱۶ سالگی یا ۳ سال بعد از رشد سینه‌ها قاعدگی شروع نشود، به‌معنای آمنوره اولیه است.
- الیگومنوره: وضعیتی که در آن دفعات قاعدگی کمتر از حد طبیعی و حدود ۶ تا ۸ بار در سال است.
- دیسمنوره: به معنی پریودهای دردناک و دردهای شدید قاعدگی است.
- خونریزی غیرطبیعی رحمی: وقتی خونریزی بین دو قاعدگی اتفاق می‌افتد یا خونریزی روزهای قاعدگی طولانی مدت و سنگین است، غیرطبیعی تلقی می‌شود.
- منوراژی یا هیپرمنوره: یکی‌دیگر از مشکلات رایج قاعدگی، خونریزی شدید قاعدگی یا منوراژی است که در واقع زیر مجموعه خونریزی غیرطبیعی رحمی است. قاعدگی‌های سنگین باعث خونریزی بیش از حد می‌شود. همچنین ممکن است قاعدگی بیشتر از ۵ تا ۷ روز طول بکشد. منوراژی بیشتر به‌دلیل عدم تعادل در سطح هورمون‌های پروژسترون و استروژن ایجاد می‌شود.
علت اختلالات قاعدگی چیست؟
دلایل زیادی برای اختلال قاعدگی و پریود نامنظم وجود دارد، از استرس گرفته تا بیماری‌های مختلف که در این بخش به همه موارد اشاره می‌کنیم:
—قاعدگی نامنظم—
انواع بیماری‌ها
- آندومتریوز: آندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که بافت آندومتر بیرون از رحم رشد می‌کند و بیشتر به تخمدان‌ها یا لوله‌های فالوپ می‌چسبد. آندومتریوز ممکن است باعث خونریزی غیرطبیعی، گرفتگی عضلات یا درد شدید قبل و در طول قاعدگی شود.
- بیماری التهابی لگن: بیماری التهابی لگن (PID) یک نوع عفونت باکتریایی است. این باکتری‌ها وارد واژن می‌شوند و رحم و تخمدان‌ها را درگیر می‌کنند. علائم PID شامل ترشحات شدید واژن با بوی نامطبوع، پریودهای نامنظم و درد لگن است.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، تخمدان‌ها مقدار زیادی هورمون آندروژن که به اصطلاح هورمون مردانه نامیده می‌شود، تولید می‌کنند. این هورمون از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کند یا آن را به تاخیر می‌اندازد و باعث نامنظم شدن قاعدگی می‌شود. زنان مبتلا به PCOS ممکن است دچار آمنوره یا قطع پریود شوند.
- نارسایی اولیه تخمدان: در این بیماری تخمدان‌ها عملکرد درستی ندارند. بیشتر در زنان زیر ۴۰ سال اتفاق می‌افتد و باعث نامنظمی پریود می‌شود. درمان سرطان با شیمی درمانی و پرتودرمانی یا بیماری‌های خودایمنی از دلایل نارسایی اولیه تخمدان هستند.
- اختلالات تیروئید یا غده هیپوفیز: کم‌کاری و پرکاری تیروئید و سایر اختلالات تیروئید یا غده هیپوفیز روی هورمون‌های بدن تأثیر می‌گذارد و قاعدگی نامنظم می‌شود.
- اختلالات خونریزی: اختلالات خونریزی‌دهنده یا اختلال لخته شدن خون، ممکن است باعث خونریزی شدید قاعدگی شود.
- سرطان رحم یا سرطان تخمدان: بعضی از سرطان‌ها می‌توانند روی چرخه قاعدگی تاثیر بگذارند و تغییراتی مثل خونریزی شدیدتر از حد معمول یا آمنوره اتفاق بیفتد.
تغییر در سبک زندگی
تغییرات در روتین زندگی می‌تواند روی چرخه پریود تاثیر بگذارند. از جمله این موارد عبارتند از:
- استرس
- کم و زیاد شدن وزن بدن
- ورزش‌های سنگین یا ورزش‌هایی که چربی بدن را کم می‌کنند؛ مثل مسافت‌های طولانی دویدن، انجام حرکات سنگین ژیمناستیک یا بعضی از رقص‌ها
- ویروس‌ها و بیماری‌های دیگر
—علت بی‌نظمی قاعدگی بر اثر تغییر سبک زندگی—
استفاده از داروها و جراحی‌های مختلف
- بعضی از داروها مثل استروئیدها یا داروهای ضد انعقاد، بارداری یا شیردهی ممکن است باعث نامنظمی پریود و اختلال در قاعدگی شوند.
- اکثر قرص‌های ضد بارداری با جلوگیری از آزادسازی تخمک از تخمدان‌ها از بارداری جلوگیری می‌کنند. مصرف یا قطع قرص‌های ضد بارداری می‌تواند روی نظم قاعدگی تاثیر بگذارند. حتی ممکن است تا ۶ ماه بعد از قطع کردن مصرف قرص‌های ضدبارداری، پریودهای نامنظم داشته باشید.
- سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم
- جراحی، جای زخم یا انسداد در رحم، تخمدان‌ها یا لوله‌های فالوپ
۲ اختلال شایع در دوران قاعدگی
سندروم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) دو نمونه از این مشکلات هستند که می‌توانند تاثیرات قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی زنان داشته باشند. در ادامه این دو اختلال را بررسی می‌کنیم.
۱. سندرم پیش از قاعدگی (PMS)؛ یک تجربه ناخوشایند
سندرم پیش از قاعدگی یک تا دو هفته قبل از شروع قاعدگی اتفاق می‌افتد، بعد از شروع قاعدگی کم می‌شود و از بین می‌رود. بعضی از زنان طیف وسیعی از علائم فیزیکی و احساسی را تجربه می‌کنند که در زیر معرفی کردیم ولی بعضی افراد هم هیچ علائمی ندارند.
- نفخ
- تحریک‌پذیری
- کمردرد
- سردرد
- درد سینه
- آکنه
- هوس‌های غذایی
- خستگی مفرط
- افسردگی
- اضطراب
- استرس
- بی‌خوابی
- یبوست
- اسهال
ممکن است هر ماه علائم مختلفی را تجربه کنید و شدت‌شان نیز متفاوت باشد. PMS ناراحت‌کننده است اما در کل نگران کننده نیست، مگر این‌که در فعالیت‌های عادی روزانه اختلال ایجاد کند.
۲. اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)؛ میگرن قاعدگی
اختلال دیسفوریک یا نارسایی و ناخوشی قبل از قاعدگی خیلی شدیدتر از PMS معمولی است. زنانی که PMDD را تجربه می‌کنند (حدود ۳ تا ۸ درصد از زنان)، می‌گویند بهطور قابل توجهی در زندگی آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند. متخصصان تفاوت بین PMS و PMDD را با تفاوت بین سردرد تنشی خفیف و میگرن برابر می‌دانند.
شایع‌ترین علائم PMDD افزایش تحریک‌پذیری، اضطراب و نوسانات خلقی است. زنانی که سابقه افسردگی شدید، افسردگی پس از زایمان یا اختلالات خلقی دارند، نسبت به زنان دیگر بیشتر در معرض ابتلا به PMDD هستند.
—میگرن قاعدگی؛ از اختلالات قاعدگی شایع—
نحوه تشخیص اختلالات قاعدگی
اولین قدم برای تشخیص اختلالات قاعدگی مراجعه به پزشک است. پزشک در مورد علائم و مدت زمان شروع آن‌ها سوال می‌پرسد. در کنار شرح‌حال گرفتن، معاینه فیزیکی مانند معاینه لگن انجام می‌دهد.
معاینه لگن به پزشک اجازه می‌دهد تا واژن یا دهانه رحم را از نظر التهاب بررسی کند و آزمایش پاپ اسمیر را برای رد احتمال سرطان یا بیماری‌های زمینه‌ای دیگر انجام دهد.
آزمایش خون نیز می‌تواند به تعیین این‌که آیا عدم تعادل هورمونی باعث اختلالات قاعدگی می‌شود یا خیر، کمک کند.
سایر اقداماتی که پزشک ممکن است برای کمک به تشخیص منشا بی‌نظمی قاعدگی انجام دهد، عبارتند از:
- نمونه‌برداری آندومتر: برای خارج کردن نمونه‌ای کوچک از پوشش رحم استفاده می‌شود. می‌تواند به تشخیص اندومتریوز، عدم تعادل هورمونی یا سلول‌های پیش‌سرطانی کمک کند.
- هیستروسکوپی: دوربین کوچکی در رحم قرار می‌گیرد تا به پزشک کمک کند هرگونه ناهنجاری را پیدا کند.
- سونوگرافی لگن: می‌تواند خونریزی نامنظم ناشی از فیبروم رحم، پولیپ یا کیست تخمدان را تشخیص دهد.
روش‌های درمان اختلال قاعدگی
نوع درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث اختلال در نظم پریود شده است. قرص‌های ضد بارداری می‌توانند علائم سندرم پیش از قاعدگی را تسکین دهند و از قاعدگی‌های سنگین جلوگیری کنند.
اگر قاعدگی سنگین‌تر یا سبک‌تر از حد معمول، مربوط به تیروئید یا سایر اختلالات هورمونی باشد، ممکن است بعد از درمان، نظم بیشتری را تجربه کنید.
در مجموع داروها اولین درمان برای تنظیم قاعدگی هستند اما اگر دارو کمکی نکرد، جراحی درمان بعدی است. بسته به شرایط، سن و قصد بارداری، گزینه جراحی وجود دارد که عبارتند از:
- ابلیشن آندومتر: روشی است که در آن از گرما یا سرما برای از بین بردن بافتی که رحم را می‌پوشاند استفاده می‌کند تا در طول قاعدگی خونریزی کمتر شود.
- میومکتومی: روشی برای برداشتن فیبروم‌های رحم که علت خونریزی نامنظم است.
- آمبولیزاسیون شریان رحمی: روشی که جریان خون را به رحم قطع می‌کند تا رشد فیبروم رحم متوقف و فیبروم از بین برود.
- هیسترکتومی: در موارد شدید، ممکن است برای برداشتن بافت اضافی آندومتر که در لگن یا شکم رشد می‌کند، جراحی لازم باشد. اگر رحم به‌شدت آسیب دیده باشد، ممکن است به‌عنوان آخرین راه چاره هیسترکتومی لازم باشد.
کلام پایانی
اختلالات قاعدگی می‌توانند تاثیرات قابل توجهی بر زندگی و سلامت زنان داشته باشند. با شناسایی علل این اختلالات و مراجعه به موقع به پزشک، می‌توان به تشخیص دقیق و درمان مناسب دست یافت. روش‌های درمانی شامل تغییرات در سبک زندگی، مصرف داروهای هورمونی و استفاده از تغذیه مناسب است. توجه به سلامت عمومی و مدیریت استرس نیز می‌تواند به بهبود نظم قاعدگی کمک کند.
مقاله مرتبط:
فواید پریود، نقش مهم چرخه منظم پریود در سلامت جسم و روان زنان
با شنیدن نام پریود، یاد چه چیزهایی می‌افتید؟ تا حالا به فواید پریود فکر کرده‌اید؟ می‌دانید چرخه م ... مطالعهسوالات متداول اختلال قاعدگی
چه زمانی قاعدگی نامنظم خطرناک می‌شود؟
زمانی که با علائم غیرمعمول مانند خونریزی شدید، درد شدید، یا عدم قاعدگی برای چند ماه متوالی همراه باشد. این شرایط ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند اختلالات هورمونی، فیبروم‌ها یا حتی سرطان باشد. در صورت بروز این علائم، مشورت با پزشک ضروری است.
علت قاعدگی نامنظم بعد از چهل سالگی چیست؟
بعد از چهل سالگی، نامنظم شدن پریود می‌تواند به‌دلیل تغییرات هورمونی ناشی از پیش‌منوپوز باشد. در این دوران، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد که می‌تواند منجر به بی‌نظمی در قاعدگی شود. عوامل دیگری مانند استرس، تغییرات وزن، و بیماری‌های مزمن نیز می‌توانند تاثیرگذار باشند.
برای تنظیم قاعدگی چه بخوریم؟
برای کمک به تنظیم قاعدگی، مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، اسفناج و حبوبات، و مواد مغذی مثل ویتامین D، کلسیم و امگا-۳ توصیه می‌شود. مصرف مواد غذایی با فیبر بالا مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل نیز می‌تواند به تعادل هورمونی کمک کند. همچنین، پرهیز از غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های شیرین می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد.
منابع: healthline، nhs، clevelandclinic، healthywomen
