همه ما بهدنبال راحتی بیشتر در دوران پریود هستیم و همانطور که میدانیم انتخاب نوع نوار بهداشتی میتواند بیش از آنچه تصور میکنیم روی پوست و راحتی ما…
ادامه مطلب >
بسیاری از زنان به خونریزی که ماهانه برایشان اتفاق میافتد، پریود یا عادت ماهانه میگویند یا حتی از آن بهعنوان قاعدگی هم یاد میکنند؛ در حالی که این کلمات با یکدیگر تفاوت دارند. در این مقاله سعی کردیم سیکل قاعدگی و تمام مراحل آن را توضیح دهیم که در واقع پریود هم یکی از همین مراحل چرخه قاعدگی است. آشنایی با مجموعه سیکل قاعدگی به ما کمک میکند تا بدن خود را بیشتر بشناسیم و با درک آن، دوره پریود خود را بهتر مدیریت کنیم.
پریود یا عادت ماهانه چیست؟
بدن یک زن، بهطور طبیعی هر ماه خودش را برای بارداری آماده میکند؛ به مجموعه تغییراتی که در این آمادهسازی برای بدن رخ میدهد، چرخه قاعدگی میگویند.
در یک چرخه قاعدگی، در هر ماه تخمک از تخمدان آزاد میشود که این را مرحله تخمکگذاری مینامند. سپس تخمک بهسمت رحم حرکت میکند. در این حین اگر تخمک بارور نشود، پوشش داخلی رحم از طریق واژن میریزد و جریان خونریزی اتفاق میافتد که به آن شروع پریود یا عادت ماهانه میگویند. در واقع پریود، یک بخش از قاعدگی و نشاندهنده این است که بارداری انجام نشده.
بهتر است در زمان خونریزی از کلمه پریود یا عادت ماهانه استفاده کنیم و چرخه قاعدگی را کل فرایندی در نظر بگیریم که پریود در آن اتفاق میافتد.
مراحل چرخه قاعدگی
بهجای اینکه بپرسیم پریود چیست و از چه مراحلی تشکیل شده، درستتر است بپرسیم چرخه قاعدگی چیست و چه مراحلی دارد. همانطور که گفتیم، پریود خودش یکی از مراحل چرخه قاعدگی محسوب میشود.
فرایندی که در یک چرخه قاعدگی، بدن زنان طی میکند، دارای ۴ مرحله است:
-
مرحله خونریزی پریود
اولین مرحله از چرخه قاعدگی، پریود نام دارد. این مرحله زمانی اتفاق میافتد که تخمک از چرخه قبلی بارور نشده است. چون بارداری رخ نداده، در نتیجه سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون (که از هورمونهای زنانه هستند) کاهش مییابد. پس حالا دیگر به پوشش داخلی و ضخیم رحم (که برای محافظت از بارداری تشکیل شده بود) نیازی نیست و ترکیب خون و بافت پوشش داخلی رحم از کانال واژن از بدن خارج میشود.
-
مرحله فولیکولار(Follicular phase)
فولیکولار، مرحلهای است که بین روز اول پریود و تخمکگذاری قرار میگیرد (با مرحله خونریزی پریود مقداری همزمانی دارد). در واقع این مرحله زمانی آغاز میشود که هیپوتالاموس (یکی از غدد مغزی)، سیگنالی به غده هیپوفیز (از مهم ترین غدد مغز) ارسال کرده تا هورمون محرک فولیکول (FSH-Follicle stimulating hormone) ترشح شود.
این هورمون، تخمدانها را تحریک میکند تا کیسههای کوچکی به نام فولیکول تولید کنند که دارای تخمک هستند. در نهایت یکی از این فولیکولها بالغ و بقیه جذب بدن میشوند. این اتفاق میتواند تا حدود روز ۱۰ام از یک چرخه ۲۸ روزه رخ دهد. فولیکول بالغ، باعث افزایش هورمون استروژن شده که پوشش داخلی رحم را ضخیم و یک محیط غنی از مواد مغذی برای رشد جنین آماده میکند.
-
مرحله تخمکگذاری
افزایش سطح استروژن در طول فاز فولیکولی، غده هیپوفیز را تحریک میکند تا هورمون لوتئینیزه کننده (LH-Luteinizing hormone، یکی از هورمونهای سیستم تولید مثل زنان) ترشح کند و روند تخمکگذاری آغاز شود. در واقع تخمکگذاری زمانی رخ میدهد که تخمدان یک تخمک بالغ آزاد میکند.
مرحله تخمکگذاری حدودا در روز ۱۴ام از یک چرخه ۲۸ روزه اتفاق میافتد.
-
مرحله لوتئال (luteal phase)
فولیکول پس از آزادسازی تخمک، به یک تودهای به نام جسم زرد تبدیل میشود که عمدتا پروژسترون و مقداری استروژن را آزاد میکند. افزایش این هورمونها باعث ضخیم شدن پوشش داخلی رحم و آمادهسازی آن برای کاشت تخمک بارور شده میشوند.
اگر خانمی باردار شود، بدن به حفظ جسم زرد کمک میکند و پوشش رحم را ضخیم نگه میدارد. اگر بارداری اتفاق نیفتد، تقریبا در روز ۲۲ام از یک چرخه ۲۸ روزه، جسم زرد کوچک و جذب بدن میشود. در نتیجه سطح استروژن و پروژسترون کاهش مییابد و پریود شروع میشود.
چرا زنان پریود میشوند؟
پریود برای خانمها یک روش برای دفع بافتهایی است که بدن دیگر به آنها نیازی ندارد. هر ماه که بدن خودش را برای بارداری آماده میکند، پوشش رحم بهخاطر آماده کردن خودش برای پرورش تخمک، ضخیمتر میشود. سپس یک تخمک آزاد و آماده لقاح شده، در پوشش داخلی رحم قرار میگیرد. اگر تخمک بارور نشود، بدن دیگر نیازی به این پوشش ضخیم رحم ندارد. بنابراین شروع به ریزش میکند و در نهایت همراه با مقداری خون از واژن خارج میشود. پس به این دلیل زنان پریود میشوند.
همانطور که گفتیم، پریود اولین مرحله از چرخه قاعدگی است و بهطور متوسط برای خانمها بین ۳ تا ۱۰ روز میتواند طول بکشد. اگر مدت زمان پریود شما از این بازه کمتر یا بیشتر است، با پزشک خود در این باره صحبت و آن را درمان کنید.
پریود چند روز است؟
اینکه پریود زنان چند روز است، در سالهای مختلفی که آنها قاعدگی را تجربه میکنند میتواند متفاوت باشد.در پاسخ به این سوال، باید بگوییم که برای بیشتر خانمها پریود بین ۳ تا ۱۰ روز با توجه به عملکرد بدنشان میتواند طول بکشد. هنگامی که خانمی به دلایل مختلفی چرخه قاعدگی و پریودش نامنظم میشود، ممکن است نداند برای او پریود چند روز ه است. داشتن اطلاعات درباره موارد زیر به خانمها کمک میکند تا در صورت ایجاد تغییر در روند چرخه قاعدگی و پریودشان بهموقع به پزشک مراجعه و آن را درمان کنند.
- پریود چند روز یکبار است؟
- چطور میتوانیم طول چرخه قاعدگیمان را محاسبه کنیم؟
- چه مواردی میتواند تعادل چرخه قاعدگی و پریود را به هم بزند؟
در ادامه به سوالات بالا پاسخ میدهیم تا با شناخت کامل چرخه قاعدگی خود، روزهای پریود را محاسبه کنید.
پریود چند روز یکبار است؟
شروع سیکل قاعدگی با اولین روز پریود بهطور همزمان است. متوسط هر سیکل قاعدگی برای خانمها ۲۸ روز است؛ یعنی بین دو پریود متوالی برای اکثریت خانمها ۲۸ روز فاصله وجود دارد. با این حال، طول هر سیکل میتواند از ۲۱ روز تا ۳۸ روز متغیر باشد. چرخههایی که به هم نزدیکتر یا دورتر از این فاصله زمانی هستند، همیشه باعث نگرانی نمیشوند. ردیابی و نظارت بر چرخههای قاعدگی میتواند به خانمها کمک کند تا چرخه خود را بهتر بشناسند.
چطور میتوانیم طول چرخه قاعدگیمان را محاسبه کنیم؟
برای اینکه بدانید عادت ماهانه چند روز است و چرخه قاعدگی نرمال برای شما چه مدت طول میکشد، میتوانید سوابق خود را در یک تقویم یا برنامههای پایش پریود مشخص کنید.
چه مواردی میتواند تعادل چرخه قاعدگی و پریود را به هم بزند؟
از استرس و تغییر در سبک زندگی تا موارد مهمتری مانند بیماری، عواملی هستند که میتواند روی پریود خانمها اثر بگذارد. این عوامل ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
-
استرس و تغییر در سبک زندگی
استرس داشتن، رژیم غذایی، افزایش یا کاهش وزن بیدلیل، تغییر در برنامههای ورزشی، مسافرت یا سایر اختلالات در برنامه روزمره خانمها میتواند بر چرخه قاعدگی آنها تأثیر بگذارد.
-
مصرف قرصهای ضدبارداری
بسیاری از قرصهای ضدبارداری دارای ترکیبی از هورمونهای استروژن و پروژستین (نوعی هورمون که خواص مشابه با پروژسترون دارد) یا فقط پروژستین هستند. مصرف این قرصها، مانع آزاد شدن تخمک از تخمدانها میشوند و از بارداری جلوگیری میکنند. مصرف یا قطع این قرصهای ضدبارداری میتواند روی قاعدگی تاثیر بگذارد. برای مثال بعضی از زنان تا ۶ ماه پس از قطع این قرصها پریود عقب افتاده یا نامنظم دارند.
-
پولیپ یا فیبروم رحم
پولیپ رحم، تودههای کوچک و خوشخیمی در پوشش داخلی رحم هستند. این فیبرومهای رحمی به دیواره رحم میچسبند. احتمال دارد یک یا چند فیبروم در رحم خانمها وجود داشته باشد که اندازه آنها از کوچکی یک دانه سیب تا اندازه گریپ فروت متغیر باشد. این تومورها با اینکه معمولا خوشخیم هستند، اما ممکن است باعث خونریزی شدید و درد در طول قاعدگی شوند. اگر فیبرومها بزرگ باشند، به مثانه یا راست روده (بخش پایانی روده بزرگ که به آن رکتوم هم میگویند) میتوانند فشار وارد کنند و باعث ناراحتی و درد شوند.
-
اندومتریوز
دیواره داخلی رحم از بافتی پوشیده شده است که به آن آندومتر یا آستر رحم میگویند. آندومتر هر ماه تجزیه و با جریان خونریزی پریود تخلیه میشود. اندومتریوز زمانی اتفاق میافتد که بافت آندومتر در خارج از رحم خانمها شروع به رشد میکند. در بعضی مواقع بافت آندومتر، خودش را به تخمدانها یا لولههای فالوپ (یا لولههای رحم، که قسمتی از دستگاه تناسلی خانمها است) میچسباند؛ گاهی اوقات هم روی رودهها یا بقیه اندامهای قسمت تحتانی دستگاه گوارش و در ناحیه بین رکتوم و رحم خانمها رشد میکند. اندومتریوز ممکن است منجر به یکی از موارد زیر شود:
- خونریزی غیرطبیعی
- گرفتگی یا درد قبل و در طول دوران پریود
- بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن (PID) یک عفونت باکتریایی است که روی پریود و چرخه قاعدگی خانمها تأثیر میگذارد. باکتری ممکن است به روشهای مختلفی مانند زایمان و سقط جنین وارد دستگاه تناسلی شود. علائم PID شامل موارد زیر است:
- ترشحات شدید واژن با بوی نامطبوع
- پریودهای نامنظم
- درد در ناحیه لگن و قسمت تحتانی شکم
- تب
- تهوع
- اسهال
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
در سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، تخمدانها مقدار زیادی آندروژن (از هورمونهای مردانه) میسازند. این سندروم میتواند منجر به موارد زیر شود:
- پریود نامنظم
- توقف کامل قاعدگی
- چاقی
- ناباروری
- هیرسوتیسم (رشد بیش از حد مو و آکنه)
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک، بستگی به این دارد که آیا خانمها تمایل به بارداری دارند یا خیر. اگر خانمی نخواهد بارداری برای او اتفاق بیفتد، کاهش وزن، قرصهای ضدبارداری خوراکی و داروی متفورمین (از داروهای کنترل کننده قندخون در دیابت) میتواند چرخههایش را تنظیم کند؛ البته که درمان باید با مشورت پزشک صورت گیرد.
-
نارسایی زودرس تخمدان
زمانی که تخمدانها در خانمهای زیر ۴۰ سال بهطور طبیعی کار نمیکنند، چرخه قاعدگی مانند یائسگی متوقف میشود. نارسایی زودرس تخمدان، میتواند در بیمارانی که تحت درمان سرطان با شیمی درمانی و پرتودرمانی هستند، یا سابقه خانوادگی نارسایی زودرس تخمدان یا ناهنجاریهای کروموزومی خاصی دارند، اتفاق بیفتد. در این صورت بهتر است به پزشک مراجعه شود.
روشهای درمان و پیشگیری از چرخه قاعدگی نامنظم
چرخه پریود نامنظم و عقب افتادن پریود در اکثر مواقع امری طبیعی است و معمولا با گذر زمان برطرف میشود و نیازی به روشهای درمانی ندارد. بهخصوص اگر تازه به بلوغ رسیدهاید یا به یائسگی نزدیک میشوید.
برای پیشگیری چرخه قاعدگی نامنظم هم بهتر است همیشه سبک زندگی سالم را پیش بگیرید؛ یعنی ورزش و فعالیت بدنی را فراموش نکنید، غذاهای فیبردار مصرف کنید و استرس و اضطراب را از خود دور نگه دارید.
بااینوجود اگر شرایط بالا برای شما صدق نمیکند و علائم زیر را داشتید، بهتر است به پزشک مراجعه و روشهای درمانی را پیش بگیرید:
- بینظمی برای چند ماه مداوم است که تکرار میشود
- بعد از مصرف یک داروی خاص چرخه قاعدگیتان نامنظم شد
- پریودهای نامنظم در کنار علائم دیگر مانند درد لگن رخ میدهد
- قصد بارداری دارید
اگر بینظمی چرخه قاعدگی علت زمینهای خاصی داشته باشد، پزشک میتواند آن را تشخیص دهد. درمان آن هم بستگی به این دارد که چه چیزی باعث این بینظمی شده است. توصیههای درمانی پزشک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
هورموندرمانی
تزریق هورمونهای استروژن و پروژسترون میتواند به افزایش سطح هورمونها کمک کرده و روند تخمکگذاری را سرعت ببخشد. همچنین میتواند خونریزی را منظم و مدیریت آن را آسانتر کند یا علائم بیماریهایی مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک را کاهش دهد.
حفظ تناسباندام
هم کمبود چربی و هم چربی اضافی بدن میتواند بر چرخه قاعدگی تاثیر بگذارد. برای افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک که معمولا وزن بالاتری دارند، حفظ تناسباندام میتواند سطح انسولین را کاهش دهد که خود منجر به کاهش سطح تستوسترون و افزایش احتمال تخمکگذاری میشود.
حفظ سلامت روان
اگر پریود نامنظم با استرس، اضطراب، افسردگی یا اختلال خوردن مرتبط باشد، پزشک ممکن است مراجعه به رواندرمانگر را توصیه کند. مراجعه به پزشک مشاور و گروه درمانی همچنین به اختلالاتی مثل پرخوری یا کمخوری عصبی هم کمک میکند.
دارودرمانی
بسته به دلیل بینظمی چرخه قاعدگی، پزشک برای افرادی که پریودهای نامنظم دارند ممکن است داروهایی تجویز کند. مثلا کسانی که سندرم تخمدان پلیکیستیک دارند، معمولا داروهایی مانند متفورمین یا قرصهای ضدبارداری مصرف میکنند تا بتوانند باعث ایجاد تخمکگذاری شوند و چرخه پریود را به نظم قبلی خود برگردانند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگرچه اکثر تغییراتی که در سیکل قاعدگی رخ میدهند به دلیل عواملی مثل استرس یا دیگر عوامل سبک زندگی مدرن هستند و جای نگرانی ندارند، بعضی از علائم و بینظمیهای مداوم در چرخه پریود میتوانند نشانهای از بعضی بیماریها باشند. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- بیشتر از سه ماه است که پریود نشدهاید.
- بیش از یکبار در هر ۲۱ روز یک بار پریود میشوید.
- کمتر از هر ۳۸ روز یکبار پریود میشوید.
- پریود شما بیشتر از ده روز طول میکشد.
- در هر ساعت یک یا چند پد یا نوار بهداشتی عوض میکنید.
- لختههای خونی بهاندازه بزرگ دفع میکنید.
تاثیر پریود بر بدن
وجود دورههای پریود منظم بین بلوغ و یائسگی، به این معنی است که بدن بهطور طبیعی کار خودش را میکند. بهطور معمول در نیمه اول چرخه سطح انرژی، حافظه و تحمل درد زنان بیشتر میشود. در حالی که در نیمه دوم چرخه (همزمان با شروع تخمکگذاری) ممکن است احساس کندی یا فراموشی در زنان بیشتر شود که اصلا جای نگرانی نیست. همانطور که بدن زنان به سن یائسگی میرسد، تغییرات سطح هورمونها ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای مزمن را افزایش یا کاهش دهد. مشکلاتی مانند پریودهای نامنظم یا دردناک هم نیاز به پیگیری اولیه توسط پزشک است.
بایدها و نبایدها در دوران پریود
رژیم غذایی و فعالیتهای ورزشی وجود دارند که به زنان کمک کرده تا با رعایت آنها اختلالات و علائمی را که تجربه میکنند، بهبود دهند و در دوران پریود خود با رضایت بیشتری زندگی کنند.
در ادامه به این موارد اشاره میکنیم.
۱. رژیم غذایی مناسب در زمان پریود
با مشاهده علائمی مانند سردرد، حالت تهوع و خستگی در دوران پریود، با تغذیه مناسب یعنی حذف و افزودن بعضی از مواد به رژیم غذایی این علائم برطرف یا کمرنگ میشوند.
آنچه که برای رژیم غذایی در دوره پریود مناسب است:
- نوشیدن آب فراوان
- میوه و سبزیجات
- شکلات تلخ
- آجیل
و بهتر است از خوردن این مواد غذایی خودداری شود:
- نمک
- شکر
- قهوه
- غذاهای پرادویه
برای اطلاعات بیشتر درباره مواد غذایی ممنوعه، میتوانید به مقاله در دوران پریود چه غذاهایی نخوریم مراجعه کنید.
۲. ورزشهای مناسب در دوران پریود
بسیاری از زنان با شروع دوره پریودشان تمرینات ورزشی خود را کنار می گذارند. اما دلیلی برای کنار گذاشتن ورزش به خاطر پریود وجود ندارد. چند روز اول دوره پریود، بهدلیل خونریزی زیاد میتواند ناراحت کننده باشد. به همین دلیل، تمرکز بر حرکات و تمرینات ملایم میتواند در اول فهرست فعالیتهای ورزشی قرار بگیرد. ورزشهای مناسب در دوران پریود عبارت است از:
- یوگا و پیلاتس
- تمرینات قدرتی سبک
- پیادهروی و دیگر تمرینات هوازی سبک
آخرین سن قاعدگی چه زمانی است؟
چرخه قاعدگی و پریود تا پایان زندگی یک زن ادامه پیدا نمیکند و زمانی که این چرخه متوقف شود، یائسگی اتفاق میافتد. در واقع یائسگی، هنگامی که زنان در حدود سن ۴۴ تا ۵۵ سالگی هستند، رخ میدهد.
کلام آخر
پریود یا عادت ماهانه، بخشی از چرخه قاعدگی زنان است و زمانی که باروری رخ نداده اتفاق میافتد. علائم و مدت زمان این چرخه برای هر زن، با توجه به عملکرد بدنش میتواند متفاوت باشد. برای شناسایی مدت زمان پریود، لازم است شناختی از سیکل قاعدگی و مراحل آن داشته باشید که در این مقاله تمامی مراحل را توضیح دادیم. با توجه به سیکل قاعدگی خود، میتوانید زمان پریود را در تقویم یا اپلیکیشنهای پایش پریود وارد کنید تا در صورت بینظمی در زمان پریود، نسبت به آن آگاهی داشته باشید. در صورت مشاهده هرگونه بینظمی و از بین رفتن تعادل در چرخه قاعدگی، بهتر است علت آن را شناسایی کرده و با یک پزشک مشورت کنید.
منابع:
https://www.mayoclinic.org
https://www.healthline.com
